ताजमहाल वगळता आग्र्यातील सर्व स्मारके तिरंग्याच्या प्रकाशाने उजळली, असे का?

संपूर्ण देश स्वातंत्र्याचा अमृतोत्सव साजरा करत आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या आवाहनावरून सोशल मीडिया प्रोफाइलचे डीपी बदलून तिरंगा फडकवला जात असून प्रत्येक घराघरात तिरंगा फडकवण्याची तयारीही सुरू आहे. याशिवाय सरकारी संस्था आणि स्मारके तिरंग्याच्या प्रकाशात उजळून निघत आहेत. आग्रा येथील ऐतिहासिक वास्तूंनाही सजवण्यात आले आहे.

आग्राचा लाल किल्ला असो की अकबराची कबर. सर्व ऐतिहासिक वास्तू तिरंग्याच्या प्रकाशात उजळून निघत आहेत, मात्र ताजमहालमध्ये आझादीचा अमृत महोत्सव साजरा केला जात नाही. ना ताजमहाल सुशोभित करण्यात आला आहे ना तिरंग्याच्या रोषणाईची व्यवस्था आहे. अशा परिस्थितीत ताजमहालमध्ये उत्सव का होत नाही, असा प्रश्न उपस्थित होतो.

या प्रश्नाचे उत्तर जाणून घेण्यापूर्वी, तुम्हाला हे माहित असले पाहिजे की ताजमहाल हे भारतातील पहिले स्मारक होते, जे रात्रीच्या वेळी कोणत्याही सणासाठी दिव्यांनी उजळले होते. आग्रा टुरिस्ट वेल्फेअर चेंबरचे सचिव विशाल शर्मा यांनी सांगितले की, सुमारे 77 वर्षांपूर्वी केवळ ताजमहाल दिव्यांनी उजळून निघत नव्हता, तर स्मारकाच्या आत एक भव्य उत्सवही आयोजित करण्यात आला होता.

आग्राचे ज्येष्ठ नागरिक उमाशंकर शर्मा यांनी सांगितले की, 8 मे 1945 रोजी जर्मन सैनिकांनी मित्र राष्ट्रांच्या सैन्यासमोर आत्मसमर्पण केले आणि तो दिवस मित्र राष्ट्रांनी वाय-डे म्हणून साजरा केला. वाय-डे दरवर्षी यूके आणि युनायटेड स्टेट्सच्या सैन्याद्वारे साजरा केला जातो.

8 मे 1945 रोजी ताजमहाल दिव्यांनी उजळला आणि एक भव्य उत्सव आयोजित करण्यात आला. वरिष्ठ पत्रकार राजीव सक्सेना यांनी सांगितले की, मित्र राष्ट्रांनी 1942-1946 दरम्यान त्यांच्या हवाई दलासाठी आग्रा येथील खेरिया एअरबेसचा वापर केला. या एअरबेसवरील रनवे टाटा कंपनीने 1937-39 दरम्यान बांधला होता, ज्यावर 3/D एअर डेपो ग्रुप तयार करण्यात आला होता. १० मार्च १९४२ पर्यंत दहावी वायुसेना आग्रा येथे राहिली.

सामाजिक कार्यकर्ते विजय उपाध्याय यांनी दावा केला की 20 मार्च 1997 च्या रात्री प्रसिद्ध पियानोवादक यानीच्या शो दरम्यान ताजमहाल शेवटचा उजळला होता, कार्यक्रमाच्या दुसऱ्या दिवशी सकाळी ताजमहाल संकुलात अनेक कीटक मृत होते, त्यानंतर पुरातत्व सर्वेक्षण भारताच्या रसायन शाखेने तपास केला होता.

सामाजिक कार्यकर्ते विजय उपाध्याय म्हणाले की, या घटनेनंतर भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षण विभागाने स्मारकाच्या आत कोणत्याही प्रकारची दिवाबत्ती लावण्याची परवानगी दिली नाही, कारण कीटकांच्या मृत्यूमुळे ताजमहालवर डाग पडला होता. 1997 पासून ताजमहालवर दिवे लावण्यावर बंदी आहे, जी अजूनही अव्याहतपणे सुरू आहे.