डिजिटल स्किल : अद्ययावत डिजिटल फॅब्रिकेशन

डिजिटल फॅब्रिकेशन हे डिझाइन आणि मॅन्युफॅक्चरिंग यांचे संबंधित वर्कफ्लो आहे. यामध्ये डिजिटल डेटा हा विविध भागांसह भूमितीय प्रक्रिया तयार करण्यासाठी थेट उत्पादनाची उपकरणे चालवतो. यामधील मशिन्स संगणकाद्वारे नियंत्रित केली जातात. डिजिटल फॅब्रिकेशन प्रयोगशाळा (डिजी फॅबलॅब) ही संकल्पना आता प्रस्थापित झाली असून यामध्ये एक्सप्रिमेंटल गेमिंग, नवउत्पादन निर्माण आणि तयार करण्यासाठी, मार्गदर्शनासाठी आणि शोधकार्यासाठी आभासी जागा विकसित झालेली आहे. फॅब लॅब्समधील वातावरण कौशल्ये, साहित्य आणि प्रगत तंत्रज्ञानामध्ये प्रवेश सुविधा देतात.

डिजिटल फॅब्रिकेशनमध्ये डिजिटल मॉडेलिंग अॅण्ड डिझाईन, पीसीबी मेकिंग, संगणक नियंत्रित मशिनरी ऑपरेटिंग, थ्रीडी प्रिंटिंग, लेसर कटिंग प्रोसेसेस आदी अनेक प्रक्रियांचा समावेश होतो. त्यामुळे विविध प्रकारच्या कौशल्यांचा वापर अपरिहार्य झाला आहे. ‘पीसीबी’ बनवण्याच्या तीनही मूलभूत पद्धती आहेत, त्यामध्ये ग्लॉसी पेपर पद्धतीवर लोह, हाताने सर्किट आणि लेसर कटिंग, एज एचिंग यांचा समावेश होतो. त्या डिजिटल फॅब्रिकेशनमध्ये अद्ययावत झालेल्या आहेत.

डिजिटल फॅब्रिकेशनमध्ये प्रक्रिया ही कॅड (कॉम्प्युटर एडेड डिझाइन) आणि नंतर कॅम (कॉम्प्युटर एडेड मॅन्युफॅक्चरिंग) सॉफ्टवेअरमध्ये हस्तांतरित केली जाते. आजकाल, थ्रीडी प्रिंटिंग व्यापक तंत्रज्ञान आहे. वैद्यक, एरोस्पेस, फॅशन डिझाइन व अन्य अनेक क्षेत्रांत मनोरंजक अनुप्रयोगांसह वास्तविक जगातील वस्तूंच्या डिजिटल फॅब्रिकेशनद्वारे जलद प्रोटोटाइपिंग सक्षम करण्यासाठी ते कार्यरत आहे. यामुळेच या क्षेत्रात अनेक कौशल्यांचा उपयोग महत्त्वाचा ठरतो आहे. थ्रीडी प्रिंटिंगमध्ये स्टिरीओलिथोग्राफी, सिलेक्टिव्ह लेझर सिंटरिंग, फ्यूज्ड डिपॉझिशन मॉडेलिंगमधील अद्ययावत कौशल्यांचा समावेश होतो.

‘अॅक्सेसिबल डिजिटल फॅब्रिकेशन टूल्स’ ही डिझाइन आणि मॅन्युफॅक्चरिंगमधील अंतर कमी करतात. व्यावसायिक स्तरावरील तंत्रज्ञानातील अडथळे कमी करून कौशल्य असलेल्या कोणासाठीही उत्पादनाची रचना करणे, अभियंते, उत्पादन डिझाइनर आणि सर्व व्यवसायांना प्रोटोटाइपपासून अंतिम उत्पादनांपर्यंत काहीही तयार करण्यासाठी सक्षम बनवणे आता यामुळे शक्य झाले आहे. डिजिटल डिझाइन आणि फॅब्रिकेशन हे आधुनिक डिजिटल मॉडेलिंग सॉफ्टवेअर आणि समकालीन डिझाइन, उत्पादन आणि उत्पादन धोरणांच्या संयोगाने उत्पादन प्रक्रियांचा वापर समृद्ध करत आहेत. उत्पादन जीवनचक्र, स्मार्ट कारखाना आणि मूल्य साखळी व्यवस्थापन ही डिजिटल फॅब्रिकेशन उपयोगिता सिद्ध करणाऱ्या कौशल्यांपैकी काही महत्त्वाच्या प्रक्रिया आहेत. कटिंग, बोअरींग, ड्रिलिंग आणि ग्राइंडिंग या मूलभूत प्रक्रिया डिजिटल फॅब्रिकेशनमध्ये संगणक संख्यात्मक नियंत्रण (सीएनसी) द्वारे चालविल्या जातात. लेझर कटर सहसा ड्रायव्हर सॉफ्टवेअरसह एकत्रित केले जातात.

ऑटोडेस्क फ्यूजन ३६०, सॉलिडवर्क्स, कटिया, आणि सॉलिडएज सारख्या समकालीन सॉलिड मॉडेलिंग सॉफ्टवेअरमध्ये पृष्ठभाग (सरफेस) मॉडेलिंग केले जाऊ शकते. मेश मॉडेलिंगमध्ये मेशलॅब सारख्या मेशेस दुरुस्त करण्यासाठी आणि ऑप्टिमाइझ करण्यासाठी भरपूर साधने आहेत. वैयक्तिक शिरोबिंदू किंवा चेहरे संपादित करण्यास आणि बुलियन कार्ये करण्यास अनुमती देणाऱ्या साधनांचा वापरही यामध्ये करता येतो. मेश्मिक्सर हा त्रिकोणाची संख्या ऑप्टिमाइझ करण्यासाठी एक उत्तम विनामूल्य प्रोग्रॅम आहे तो आपल्या ऑब्जेक्टला देखील पुनर्रचना करण्यास अनुमती देतो. ब्लेंडर हा बुलियन ऑपरेशनला परवानगी देतो. या सगळ्या प्रक्रिया या क्षेत्राची व्यापकता दर्शवतात.

डिजिटल फॅब्रिकेशनमध्ये वैयक्तिक घटकांचे पश्चात उत्पादन समाविष्ट असते, ज्याद्वारे मोठ्या असेंब्ली किंवा अंतिम उत्पादने बनवतात. या क्रियाकलापांमध्ये धातूंचे कार्य आणि नेव्हिगेशनच्या घटकांसाठी प्रोसेसर, सर्किट बोर्ड आणि सब अॅसेम्बलीमध्ये इलेक्ट्रिकल आणि इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांचा समावेशासह संगणक नियंत्रण ही आहे जे डिजिटल फॅब्रिकेशनमध्ये महत्त्वाचे व उपयोगी सिद्ध झाले आहे.