संधी नोकरीच्या... : अ‍ॅनिमेशन क्षेत्रातील ‘देखण्या’ संधी

अ‍ॅनिमेशन मल्टीमीडियामधील एक सर्वांत लोकप्रिय फिल्ड आहे. अ‍ॅनिमेशनमधील व्यावसायिक शिक्षण घेतलेल्यांना आपल्या देशात गेल्या दहा ते बारा वर्षांपासून अनेक संधी उपलब्ध होत आहेत. अ‍ॅनिमेशन हे पूर्णपणे संगणकीकृत क्षेत्र आहे. अ‍ॅनिमेशन आपल्याला कार्टून आणि परीकथांच्या जगात घेऊन जाते. अ‍ॅनिमेशन आणि कार्टूनिंग हे एकमेकांशी संबंधित आहेत. कार्टूनिंग म्हणजे केवळ चारित्र्याचे रेखाटन. हा चित्रकला किंवा शिल्पकला यांसारखा कलेचा एक प्रकार आहे. अ‍ॅनिमेशन या पात्रांमध्ये जीवनरस ओतण्याची कला आहे. हे विविध आधुनिक संगणकावर आधारित इंडेक्सिंग तंत्रांच्या मदतीने केले जाते.

भारत आणि ॲनिमेशन

‘मोगली’बद्दल तुम्ही कधी ऐकले असेलच. ते पहिल्या भारतीय अ‍ॅनिमेशन पात्रांंपैकी एक होते. यानंतर अ‍ॅनिमेशन इंडस्ट्री बहरली आणि त्यांनी ‘छोटा भीम’, ‘हनुमान’ आदी अ‍ॅनिमेशन कॅरेक्टर तयार केले. जेम्स स्टुअर्ट ब्लॅकटन या ब्रिटीश चित्रपट निर्मात्याने अमेरिकेत पहिली अ‍ॅनिमेटेड फिल्म तयार केला आणि स्टॉप-मोशन आणि ड्रॉ अ‍ॅनिमेशनच्या तंत्राचा वापर केला. त्यांना ‘अमेरिकन ॲनिमेशनचे जनक’ म्हणून ओळखतात. पहिला भारतीय ‘थ्री डी अ‍ॅनिमेटेड चित्रपट ‘रोडसाइड रोमियो’ होता. यश राज फिल्म्स आणि वॉल्ट डिस्ने कंपनीच्या इंडियन डिव्हिजन आणि दिग्दर्शन जुगल हंसराज यांनी संयुक्तपणे त्याची निर्मिती केली.

शिक्षणाच्या संधी

अॅनिमेशन आणि मल्टिमीडिया क्षेत्रांत अनेक अभ्यासक्रम आहेत. ज्या विद्यार्थ्यांना बारावीनंतर अॅनिमेशन कोर्स करायचा आहे किंवा या क्षेत्रात नोकरीच्या संधी मिळवायची आहे, त्यांना डिप्लोमा किंवा ग्रॅज्युएट कोर्सेसला जावे लागते. अॅनिमेशनच्या अभ्यासक्रमांना संगणक ऑपरेशन, स्केचिंग, डिझाइनिंग आणि फ्रेमिंग, सॉफ्टवेअरचा वापर, संपादन, प्रतिपादन आणि चित्रपट निर्मितीचे मूलभूत ज्ञान समाविष्ट आहे.

प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम : प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम दहावीनंतर सहा महिन्यांच्या कालावधीसाठी घेतले जातात.

प्रमाणपत्र अभ्यासक्रमांची यादी :

• व्हिज्युअल इफेक्ट

• संपादन, मिक्सिंग आणि पोस्ट प्रॉडक्शन

• फ्लॅश

• वेब-मोशन

डिप्लोमा कोर्सेस : डिप्लोमा कोर्स कोणत्याही शाखेत बरावीनंतर एक वर्षाच्या कालावधीसाठी घेतले जातात.

डिप्लोमा अभ्यासक्रमांची यादी :

• टू डी अ‍ॅनिमेशन व्हीएफएक्स आणि पोस्ट प्रोडक्शन

• थ्री डी अ‍ॅनिमेशन आणि व्हिज्युअल प्रभाव

• थ्री डी अ‍ॅनिमेशन फिल्ममेकिंग

• अ‍ॅनिमेशन अभियांत्रिकी (डीएई)

• क्लासिकल अ‍ॅनिमेशन (डीसीए)

• डिजिटल अ‍ॅनिमेशन

• फ्यूजन अ‍ॅनिमेशन

• ग्राफिक आणि वेब डिझायनिंग

• व्हिडिओ संपादन आणि व्हीएफएक्स

पदवी अभ्यासक्रम : पदवी अभ्यासक्रम कोणत्याही शाखेत बारावीनंतर तीन वर्षांच्या कालावधीसाठी घेतले जातात.

पदवी अभ्यासक्रमांची यादी :

• मल्टीमीडिया आणि अ‍ॅनिमेशन मध्ये बी.एसस्सी

• बीएसस्सी (ऑनर्स) मल्टीमीडिया उत्पादन आणि तंत्रज्ञान

• बी.एसस्सी (ऑनर्स) डिजिटल आर्ट अँड टेक्नॉलॉजी

• डिजिटल मीडियामधील बीए (थ्रीडी ॲनिमेशन)

• डिजिटल फिल्ममेकिंग आणि अ‍ॅनिमेशनमधील बीए

• थ्रीडी अ‍ॅनिमेशन आणि व्हिज्युअल इफेक्टमध्ये बीए

नोकऱ्यांच्या संधी

• जाहिरात

• ऑनलाईन आणि प्रिंट न्यूज मीडिया

• चित्रपट आणि दूरदर्शन

• कार्टून उत्पादन

• नाटके

• व्हिडिओ गेमिंग

• ई-शिक्षण

कामांचे स्वरूप

• अ‍ॅनिमेटर

• गेम डिझायनर

• ग्राफिक डिझायनर

• ग्राफिक डेव्हलपर

• व्हिज्युअल इफेक्ट (व्हीएफएक्स) कलाकार

भारतातील संस्था

• अरेना मल्टीमीडिया

• प्रगत सिनेमॅटिक्सची माया अकादमी

• एएनटीएस (अ‍ॅनिमेशन ट्रेनिंग स्कूल)

• टून्स अ‍ॅकॅडमी

• औद्योगिक डिझाईन सेंटर (आयआयटी मुंबई)

• बिर्ला इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी, नोएडा