रि-स्किलिंग : ‘चलता है’ चालणार नाही!

‘मी तुमच्या सर्व अपेक्षा पूर्ण करू शकत नाही; तू खूप परफेक्शनिस्ट आहेस,’ एकदा कधीतरी माझी एक सहकारी मला माझ्याबद्दल अभिप्राय देत होती.

‘मला योग्य त्या डेटाची अपेक्षा असते, त्यात कोणतीही त्रुटी असणे योग्य नाही, तुमच्यापासून मला टीमवर्कची अपेक्षा आहे, मी अपेक्षा करतो की तुम्ही तपशिलात जाऊन काम कराल. ही अपेक्षा काही परफेक्शन नाही. ही फक्त नोकरीची मूलभूत गरज आहे. तुम्ही संकल्पनांमध्ये चांगले आहात, पण मग प्रक्रियेचे काय? जर मी तुम्हाला संप्रेषण योग्य ठेवण्यास सांगितले, जर मी तुम्हाला वेळेवर अभिप्राय विचारला, जर मी तुम्हाला कायदेशीर आणि वारसा हेतूसाठी अनिवार्य असलेल्या प्रक्रियेचे दस्तऐवजीकरण करण्यास

सांगितले, तर मी तुमच्याकडून अधिक अपेक्षा करतो का?’ असे अनेक प्रश्न मी तिला विचारले. मी इतका परफेक्शनिस्ट होण्याचा वेडा नाही. असे होणे मला परवडणारे नाही. परंतु आपण ‘चलता है’ ही वृत्ती दाखवू नये, असा माझा आग्रह आहे.

‘चलता है’ वृत्ती ही एक भयानक समस्या आहे. परदेशात परिपूर्णतेने डिझाइन केलेली उत्तम शहरे आहेत. कामातील दर्जा कमालीचा असतो. आणि आपल्याकडे? एका आंतरराष्ट्रीय कॉन्फरन्समध्ये एकाने विचारले. प्रश्न होता, भारतात तयार होणाऱ्या उत्पादनाबद्दल.

वक्त्याने विचारले. ‘‘तुम्ही ‘भारत’ हा शब्द उच्चारल्यावर आपल्या समोर काय येतं?’’

‘भारत म्हणजे अतिशय मोठा परंतु सुंदर देश; उच्च संस्कृतीचा वारसा असणारा देश, पण काम आणि उत्पादनाचा दर्जा ह्याचा विचार केल्यावर समोर येते ती आपली मानसिकता. ‘चलता है’ हा ॲटिट्यूड. हाच दृष्टिकोन आपल्याला बदलावा लागेल. खरे तर आपण भारतीय अधिक सर्जनशील आणि प्रतिभावान आहोत. एकच अडथळा आहे ही चलता है वृत्ती.’’

अव्यवस्थित फाईल्स, खराब घरकाम, सांडलेले ट्रे आणि डबे ही कार्यालयातील उदाहरणे आहेत. आपण आपल्या कामात किती परफेक्शन दाखवतो? एखादा आरसा अथवा फ्रेम भिंतीवर लावायचा असेल, तर ती किती काटेकोरपणे लावतो? फ्रेम थोडी वाकडी झाली, तर काय बिघडते? कोण बघतो आहे? हे आपण स्वीकारलेले असते. मी असे लोक पाहिले आहेत जे तार्किक क्रमानुसार तपशिलांचे वर्गीकरण करण्याची तसदी घेत नाहीत. तार्किक क्रम, तारखेनुसार, नावानुसार, पदानुसार, ग्राहकानुसार (काही उदाहरणे द्यायला) डेटाची अपेक्षा करणे म्हणजे परिपूर्णता नाही. शिस्त, दर्जेदार काम ही नोकरीची आवश्यकता आहे.

कॉर्पोरेट जगात सिक्स सिग्मा, लीन सिग्मा, टीपीएम, वगैरे सारखे गुणवत्ता राखण्यासाठीचे अनेक प्रकल्प आणि प्रयोग होत असतात. येथे गुणवत्तापूर्ण काम आणि उत्पादन ग्राहकाला मिळावे असा उद्देश असतो. गरज आहे हे सर्व आपल्या वागणुकीत आणण्याचे.

तुम्ही जे काही काम करत असाल ते गुणवत्तापूर्ण असायला हवे.

‘चलता है’ हा ॲटिट्यूड आता चालणार नाही.