Ganesh Chaturthi 2024: गौराईसाठी मांसाहारी नैवेद्य का दाखवला जातो? त्यामागे काय आहे पौराणिक कथा?

Jyeshtha Gauri Avahan :

आज प्रत्येक घरात उत्साहाचे वातावरण आहे. कारण आज लाडकी माहेरवाशीन गौराई घरोघरी येणार आहे. गौराई सोन्याच्या पावलाने घरात येतात. त्यांना आजच्या दिवशी भाजी भाकरीचा तर उद्याच्या दिवशी गोडाधोडाचा नेते दाखवला जातो. या वेगळ्या नैवेद्याची परंपरा आहे.

पण महाराष्ट्रातल्या काही गावात गौराईच्या नैवेद्याची एक वेगळी परंपरा आहे. कोकणातल्या काही गावात गौराईला मांसाहराचा नैवेद्य दाखवला जातो. गौराई, महालक्ष्मी, महाकाली या रूपातही पूजली जाते. त्यामुळेच हा वेगळा नैवेद्य देवीला दाखवला जातो. (Jyeshtha Gauri Avahan)

या तीन दिवसात कोकणात गौराईला पहिल्या दिवशी पुरणपोळीचा किंवा गोडाचा नैवेद्य असतो. तर दुसऱ्या दिवशी म्हणजे गौरी पूजना दिवशी देवीला कोंबडी वड्याचा नैवेद्य असतो. कोकणात कोंबडी वाड्यात हा पदार्थ प्रसिद्ध आहे. त्यामुळे तिकडे देवीला हा नैवेद्य दाखवला जातो. त्यामध्ये पौराणिक कथा सुद्धा आहे.

गौराई अन् गणपतीच्या मध्ये पडदा धरतात

गौरी या गणपती बाप्पाच्या बाजूला विराजमान होतात. काही ठिकाणी गंगा-गौरी असते तर काही ठिकाणी शंकरोबा आणि गौराई असतात. गौराईला नैवेद्य दाखवताना गणपती बाप्पांनाही दाखवला जाईल का असा प्रश्न पडला असेल. तर तसं नाही. कोंबडी वाड्याचा नैवेद्य फक्त गौराईला दाखवला जातो. त्यासाठी गौराई आणि गणपतीच्या मध्ये एक पडदाही धरला जातो. आणि ही प्रथा पूर्वापार चालत आलेली आहे त्यामुळे लोक आजही ती पाळतात.

मांसाहारी नैवेद्यात नक्की काय असतं?

गौराईसाठी मटण, चिकन, खेकडे, मासे यांचा नैवेद्य दाखवला जातो. काही ठिकाणी तर गौरीसाठी वाईन देखील ठेवली जाते. गौराईच्या पाहुणचारामध्ये कोणतीही कसर सोडली जात नाही.

असे सांगितले जाते की, पौराणीक कथेत गौराईचे शंकराबरोबर लग्न झाल्यानंतर ती जेव्हा माहेरी जायला निघाली तेव्हा शंकराने तिच्या सोबतिला आपले भूतगण दिले. हे भूतगण तिच्या रक्षणासाठी दिलेले असतात. गौराई जेव्हा माहेरी आली तेव्हा तिच्या आईला आणि माहेरच्या माणसांना खूप आनंद झाला. त्यांनी तिची पूजा केली. तिला गोडधोड खायला बनवलं. तिचा चांगला पाहुणचार केला.

गौराईबरोबर आलेल्या भूतगणांना सर्व जण विसरले. पण गौराई त्यांना विसरली नाही. शंकराचे भूतगण असल्यामुळे त्यांना समशानात रहायची सवय आणि मांस आवडत असे. त्यांची अडचण गौरी समजली आणि त्यांच्यासाठी मांसाची व्यवस्था तिने करायला लावली. त्यावेळी मांसाहार वर्ज असताना सुद्धा तळागाळातील आपल्या माणसांसाठी तिची कळकळ होती. तिच्या माणसांना मांस मिळाल्यानंतरच तिने भोजन ग्रहण केले

या प्रसंगाची आठवण ठेऊन जेव्हा गौरी घरी येतात तेव्हा तिच्या बरोबर भूतगण आहेत असे गृहीत धरून त्यांच्यासाठी मटण केले जाते. कारण ते खुश झाले तर गौरी आपल्यावर प्रसन्न होईल अशी भावना आहे. त्या दिवशी मटण करतात पण त्याचा नैवेद्य देवीला दाखवला जात नाही. तर तिच्या सोबत आलेल्या भूतगणांना दाखवला जातो.