कोरोनावर ‘DNA’ आधारित लस प्रभावी; उंदीर आणि हॅमस्टरवरील प्रयोग यशस्वी

नवी दिल्ली : जगभरात अनेक देश कोरोनावरील प्रतिबंधक लशीवर संशोधन करीत आहेत. काही लशी उपलब्ध होऊन लसीकरणही सुरू झाले आहे. अशा वेळी तैवानच्या शास्त्रज्ञांनी ‘डीएनए’वर (गुणसूत्रे) आधारित लस तयार केली आहे. उंदीर व हॅमस्टर (मोठ्या घुशीच्या आकारातील उंदीर) वर त्याचा प्रयोग केला असता त्यांच्या शरीरात कोरोनाला दूर ठेवणारी प्रतिपिंडे दीर्घकाळ कार्यक्षम राहत असल्याचे दिसून आले आहे. (DNA based vaccine effective on corona Experiments on rats and hamsters successful)

तैवानमधील ‘नॅशनल हेल्थ रिसर्च इन्स्टिट्यूट्स’मधील संशोधकांनी ‘सार्स-सीओव्ही-२’वर परिणामकारक ठरणारी ‘डिएनए’युक्त लस विकसित केली आहे. ‘पीएलओएस निगलेक्टेड ट्रॉपिकल डिसीज या नियतकालिकात प्रकाशित झालेल्या लेखात संबंधित लशीच्या यशस्वी संशोधनाची माहिती दिली आहे. कोरोनावरील ज्या लशी सध्या उपलब्ध आहेत त्यात ‘सार्स-सीओव्ही-२’ विषाणू शोधण्यासाठी मानवी रोगप्रतिकारक प्रणालीतील रायबोज न्यूक्लिक ॲसिड (आरएनए) किंवा ‘एमआरएनए’वर अवलंबून राहावे लागते. बहुतेक विषाणूंमध्ये आनुवंशिक घटकाच्या रूपात ‘आरएनए’ किंवा ‘डिएनए’ असते. ‘सार्स-सीओव्ही-२’ विषाणूत ‘आरएनए’आढळले आहे. न्यूक्लेइक आम्ल हे एकेरी व दुहेरी पेडीत असू शकते. मानवी पेशीत घुसून संसर्ग फैलावणाऱ्या विषाणूंमधील गुणसूत्रांचा या लशीसाठी वापर केला आहे. विषाणूंविरोधात रोगप्रतिकार प्रतिसाद वाढविण्यासाठी ‘डिएनए’ व ‘एमआरएनए’ या दोन्ही प्रकारच्या लशींमध्ये अनुवांशिक घटकांचा वापर केला जातो.

संशोधकांचा दावा

-‘डिएनए’ लशीची निर्मिती सातत्याने, वेगाने व कमी किमतीत होऊ शकते

- लशीच्या वाहतुकीसाठी थंड तापमानाचीही गरज नाही

- वैद्यकीय चाचण्यांमध्ये ‘डिएनए’ लस ‘एचआयव्ही-१’, झिका, इबोला व एन्फ्ल्युएन्झा अशा विषाणूंसह अन्य संसर्गजन्य रोगांवर अधिक परिणामकारक व सुरक्षित

- ही लस टोचलेल्या उंदीर व हॅमस्टरमध्ये दीर्घकाळपर्यंत प्रतिपिंड तयार झाली

- लसीकरणानंतर आठ आठवड्यांत प्रतिपिंडे तयार होतात अन २० आठवड्यांपर्यंत त्यांची कार्यक्षमता उच्च असते