अमेरिकेचे माजी परराष्ट्र मंत्री आणि नोबेल पारितोषिक विजेते हेन्री किसिंजर यांचे १००व्या वर्षी निधन झाले आहे. रॉयटर्स या वृत्तसंस्थेने दिलेल्या माहितीनुसार, काल( बुधवारी) वयाच्या 100 व्या वर्षी त्यांनी कनेक्टिकट येथील त्यांच्या घरी अखेरचा श्वास घेतला. असोसिएट्स इंक.च्या मते, 1971 मध्ये भारत-पाकिस्तान युद्धादरम्यान हेन्री किसिंजरची भूमिका खूप वादग्रस्त होती. किसिंजर असोसिएट्स इंकच्या दिलेल्या माहितीनुसार, मुत्सद्दी आणि नोबेल शांतता पुरस्कार विजेते किसिंजर यांनी दोन अमेरिकन राष्ट्राध्यक्षांच्या हाताखाली काम केले आहे. त्यांच्या कार्याने अमेरिकन परराष्ट्र धोरणावर अमिट छाप सोडली.
हेन्रींनी अमेरिकेच्या दोन राष्ट्राध्यक्षांसोबत काम केले
हेन्री किसिंजर यांनी त्यांच्या कार्यकाळात व्हाईट हाऊसमध्ये झालेल्या अनेक बैठकांमध्ये भाग घेतला. त्यांनी नेतृत्व शैलीवर एक पुस्तकही प्रकाशित केले. उत्तर कोरियाकडून निर्माण झालेल्या आण्विक धोक्याबाबत त्यांनी सिनेट समितीसमोर साक्ष दिली. हेन्री किसिंजर जुलै 2023 मध्ये चीनचे राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग यांना भेटण्यासाठी अचानक बीजिंगला गेले होते.
1970 च्या दशकात, हेन्री किसिंजर यांनी रिपब्लिकन अध्यक्ष रिचर्ड निक्सन यांच्या नेतृत्वाखाली परराष्ट्र सचिव म्हणून काम केले, त्या काळात त्यांनी अनेक परिवर्तनशील जागतिक घटनांमध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावली.
हेन्री किसिंजर यांच्यामुळे अमेरिका-चीनची मैत्री
1971 मध्ये, राष्ट्राध्यक्ष निक्सन यांच्या कार्यकाळात, किसिंजर यांनी राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार म्हणून बीजिंगला गुप्त भेट दिली. हा दौरा गुप्त असल्याने ते प्रथम पाकिस्तानला गेले, त्यानंतर त्यांनी तेथून बीजिंगला विमान प्रवास केला. या काळात त्यांनी चीनच्या प्रमुख नेत्यांशी अनेक दिवस चर्चा केली होती. चीनसोबत अमेरिकेच्या राजनैतिक चर्चेत त्यांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली. त्याच्या परराष्ट्र धोरणामुळे यूएस-सोव्हिएत शस्त्रास्त्र नियंत्रण वाटाघाटी, इस्राइल आणि त्याचे अरब शेजारी यांच्यातील संबंधांचा विस्तार आणि उत्तर व्हिएतनामसोबत पॅरिस शांतता करार झाला.
हेन्री किसिंजर वादात का होते?
1974 मध्ये राष्ट्राध्यक्ष निक्सन यांच्या राजीनाम्याने अमेरिकन परराष्ट्र धोरणाचे मुख्य शिल्पकार म्हणून हेन्री किसिंजर यांच्या कारकिर्दीचा अंत झाला. तरीही, त्यांनी राष्ट्राध्यक्ष गेराल्ड फोर्ड यांच्या प्रशासनात काम सुरू ठेवले. आयुष्यभर त्यांनी अमेरिकेला ठाम मत दिले. हेन्री किसिंजर यांचा जन्म जर्मनीत झाला. ज्यूंविरुद्ध नाझींच्या मोहिमेपूर्वी त्याचे कुटुंब अमेरिकेत आले. किसिंजर यांची प्रतिभा आणि व्यापक अनुभव यासाठी अनेकांनी त्यांची प्रशंसा केली होती. त्याच वेळी, विशेषत: लॅटिन अमेरिकेतील कम्युनिस्ट विरोधी हुकूमशाहीच्या समर्थनासाठी काही लोकांनी त्याला युद्ध गुन्हेगार म्हटले.
हेन्री किसिंजर वादग्रस्त नोबेल विजेते
1973 मध्ये, हेन्री किसिंजर यांना अमेरिकेचे परराष्ट्र सचिव म्हणून नोबेल शांतता पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. त्याचे नाव कंबोडियावर अमेरिकेच्या गुप्त बॉम्बहल्ला आणि दक्षिण आफ्रिकेतील क्रूर लष्करी राजवटीशी जोडले गेले होते, ज्यामुळे त्याच्या नावावरून वाद निर्माण झाला होता. परिणामी, नोबेल शांतता समितीच्या दोन सदस्यांनी निवड पदाचा राजीनामाही दिला.
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.
