आहार‘मूल्य’ : मेडिटेरियन आहार, निरोगी जीवनशैली

- अवंती दामले, आहारतज्ज्ञ आणि सल्लागार

वेगवेगळ्या आहारपद्धतींमध्ये ‘मेडिटेरियन’ आहारपद्धती ही जीवनशैलीमुळे होणाऱ्या रोगांवर अत्यंत प्रभावीपणे काम करू शकते. साधारणपणे बदललेल्या जीवनशैलीमध्ये या गोष्टी दिसून येतात :

• प्रोसेस्ड फूडचा अतिरेक

• अतिरिक्त मीठ व प्रिझर्व्हेट्सचा वापर

• साखरयुक्त पदार्थ

• सॅच्युरेटेड फॅट्सचा वापर

• मटण किंवा रेड मीटचा वापर

• मद्यपान व धूम्रपान

• बैठी जीवनशैली

या सर्व गोष्टींमुळे या आजारांना निमंत्रण मिळते

• रक्तदाब

• मधुमेह

• स्थूलत्व

• हार्मोनल बदल

• पीसीओस

• सांध्याची दुखणी

या सर्व आजारांवर मेडिटेरियन जीवनशैली प्रभावशाली ठरते आहे. मुळात मेडिटेरियन आहाराचा गाभा हा पारंपरिक स्थानिक आहाराचा आहे. त्यामुळे ऋतूप्रमाणे आहार आणि स्थानिक फळे, भाज्या, डाळी, उसळी, मसाल्यांचा समावेश या दोन महत्त्वाच्या तत्त्वावर ही जीवनशैली आधारित आहे.

त्यामध्ये

• आहारामध्ये विविध पालेभाज्या- उदाहरणार्थ, आंबटचुका, मेथी, करडई, माठ इत्यादींचा समावेश.

• विविध रंगाच्या फळांबरोबर स्थानिक मिळणारी बोरं, करवंदं, जांभळं, फणस, ताडगोळे, अंजीर इत्यादींचा समावेश.

• गहू, तांदूळ, मका यासारख्या धान्यांबरोबरच तृणधान्ये- उदाहरणार्थ, नाचणी, ज्वारी, वरई, राजगिरा इत्यादींचा समावेश.

• पनीर, मासे, अंड्यातले पांढरे, मोड आलेली कडधान्ये इत्यादींचा समावेश.

• वेगवेगळ्या तेलबिया, तीळ, जवस, कारळे इत्यादींचा समावेश.

• अनसॅच्युरेटेड तेलाचा वापर- उदाहरणार्थ, सूर्यफूल, सोयाबीन, शेंगदाणा इ.

• कमीत कमी मैदा, साखर, मीठयुक्त पदार्थांचा वापर.

• भाज्या व फळांचे प्रमाण जास्त व व कर्बोदकांचे प्रमाण कमी.

• चाळीस-पंचेचाळीस मिनिटे रोजचा व्यायाम

• पुरेशी शांत झोप.