थायरॉईड आणि तुमचे आरोग्य

- डॉ. विराज वैद्य, संस्थापक, मेधा-एआय

तुमच्या शरीराची चयापचय क्रिया तुमच्या ऊर्जा पातळीचे काळजीपूर्वक व्यवस्थापित करते. या गुंतागुंतीच्या प्रणालीच्या केंद्रस्थानी तुमच्या गळ्यातील एक लहान; पण शक्तिशाली ग्रंथी असते ती म्हणजे थायरॉईड. ही ग्रंथी तुमच्या शरीरातील चयापचय प्रक्रियेच्या व्यवस्थापकासारखी असते, सर्व काही सुरळीत चालते याची ती खातरजमा करते; पण याच व्यवस्थापकापुढे आव्हाने येतात तेव्हा काय होते? अशा वेळी थायरॉईड फंक्शन चाचण्या उपयोगी पडतात, ज्या तुमच्या चयापचय आरोग्याबद्दल व्यापक दृष्टिकोन देतात.

थायरॉईड फंक्शन चाचण्या

तुमच्या शरीराची एक मोठी कंपनी म्हणून कल्पना करा. थायरॉईड ग्रंथी ही सीईओसारखीच आहे. ती तुमचे शरीर ऊर्जा कसे वापरते हे निश्चित करते. थायरॉईड फंक्शन चाचण्या या वार्षिक अहवालासारख्या असतात, ज्यात सीईओ किती चांगले कार्य करत आहे हे स्पष्ट करतात. या चाचण्या तुमच्या रक्तातील थायरॉईड संप्रेरकांच्या पातळीचे मोजमाप करतात, ज्यात थायरॉइड उत्तेजक संप्रेरक (टीएसएच), फ्री T4 (थायरॉक्सिन) आणि काही वेळा फ्री T3 (ट्रायिओडोथायरोनिन) यांचा समावेश होतो.

टीएसएच : थायरॉईडने किती कष्ट करावे हे सांगणारा तुमच्या मेंदूचा सिग्नल म्हणून टीएसएचचा विचार करा. उच्च टीएसएच म्हणजे थायरॉईड पुरेसे काम करत नाही (हायपोथायरॉईडीझम), तर कमी टीएसएच हे ओव्हरटाइम (हायपरथायरॉईडीझम) काम करत असल्याचे सूचित करू शकते.

फ्री T4 आणि फ्री T3 : हे संप्रेरक खरे कामगार आहेत, जे तुमच्या संपूर्ण शरीरात थायरॉईडच्या आदेशांची अंमलबजावणी करतात. त्यामुळे त्यांच्या पातळीवरून थायरॉईडच्या आदेशांची योग्य अंमलबजावणी होत आहे की नाही हे समजू शकते.

समस्यांसाठी सोपी प्रश्नावली

आपल्या थायरॉईड आरोग्याबद्दल उत्सुक आहात? चला एक तपासणी करूया. प्रत्येक प्रश्न वाचून, तो तुमच्यासाठी लागू आहे की नाही ते चेक करा.

रात्री चांगली झोप घेऊनही मला नेहमी थकवा जाणवतो.

अनेकदा खरे, क्वचितच खरे

मी प्रयत्न न करता माझ्या वजनात बदल होत आहे.

अनेकदा खरे, क्वचितच खरे

माझ्या सभोवतालच्या इतरांच्या तुलनेत मला जास्त गरम किंवा थंड वाटते.

अनेकदा खरे, क्वचितच खरे

माझा मूड पूर्वीपेक्षा जास्त बदलतो.

अनेकदा खरे, क्वचितच खरे

माझी त्वचा कोरडी झाली आहे किंवा माझे केस पूर्वीपेक्षा पातळ झाले आहेत.

अनेकदा खरे, क्वचितच खरे

तुम्ही यापैकी कोणत्याही प्रश्नाला ‘अनेकदा खरे’ असे उत्तर दिल्यास, डॉक्टरांशी बोलणे आणि थायरॉईड तपासणी करण्याचा विचार करणे आवश्यक असू शकते.

काही महत्त्वाचे मुद्दे

थायरॉईडचे कार्य व्यवस्थित चालणे म्हणजे तुमच्या शरीरातील चयापचय कार्यक्षमतेने कार्य करते आहे याचे द्योतक आहे. थायरॉईड कार्य चाचण्यांचे महत्त्व समजून घेणे आणि असंतुलनाची लक्षणे ओळखणे यामुळे तुम्ही तुमच्या चयापचय आरोग्याविषयी जबाबदार बनता. लक्षात ठेवा, थायरॉइडची काळजी घेणे म्हणजे फक्त हार्मोन्स संतुलित करणे नाही, तर हे तुमच्या सर्वांगीण आरोग्याशी संबंधित आहे. तुमच्याकडे जीवनातील सुंदर क्षणांचा आनंद घेण्यासाठी ऊर्जा आहे हे त्यामुळे सुनिश्चित होते.