‘घर का खाना’

- गौरी शिंगोटे, आर. डी., सी.ई.ओ. जुविनेट वेलबिंग

‘फास्टफूड’ व ‘टेक अवे’ हे हल्ली अतिशय सोयीचे असल्याने स्वयंपाकघरापासून आपण दूर राहू लागलो आहोत. तरीही घरी बनवलेल्या पदार्थांचे फायदे हे केवळ पोट भरण्यापेक्षा बरेच जास्त आहेत. घरी केलेला स्वयंपाक हा आपल्या आरोग्य व कल्याणासाठी चांगला का असतो, याची कारणे पुढीलप्रमाणे आहेत :

घटकनियंत्रण : घरात पदार्थ करताना आपण ताजे व उच्च प्रतीचे घटक निवडतो. अन्न प्रक्रियेसाठी आणि उपाहारगृहात वापरल्या जाणाऱ्या, पदार्थ टिकवण्यासाठी वापरण्यात येणाऱ्या घटकांना दुर्लक्षित करतो. यामुळे एकंदर आरोग्यासाठी आवश्यक सकस व चौरस आहार आपण बनवू शकतो.

भागनियंत्रण : बाहेरच्या खाण्यात जास्त भाग असल्याने वजन वाढणे व इतर आरोग्य समस्या उद्‍भवू शकतात. घरी पदार्थ बनवताना घटक नियंत्रणाबरोबरच वाढप नियंत्रण करण्याची नियंत्रणशक्ती आपल्याकडे असल्याने बाहेरच्या खाण्यापेक्षा त्याची सकसता वाढते.

कस्टमायझेशन : घरी स्वयंपाक करताना आपल्या आवडीप्रमाणे व आहाराच्या गरजेप्रमाणे तो बनवू शकतो. आपल्या विशिष्ट पथ्याचा आहार असो, एखाद्या पदार्थाची ॲलर्जी असो किंवा फक्त आपल्या आवडीचे जेवण्याची इच्छा असो, घरी जेवण बनवताना आपल्या वैयक्तिक गरजेप्रमाणे व आवडीप्रमाणे सानुकूल बनवण्याचे स्वातंत्र्य असते.

अन्नसंरक्षण : घरी स्वयंपाक करताना अन्नाचे संरक्षण सहज होते. घरी पदार्थ बनवताना ते हाताळणे, पदार्थाची साठवण, बनवताना वापरले जाणारे तापमान या गोष्टी स्वतःच्या हातात असतात. यामुळे अव्यवस्थित स्वयंपाक व चुकीच्या साठवणीमुळे होणारे रोग व अन्नदोषांपासून बचत होते.

खर्चाचे नियंत्रण : बाहेर जेवणे आपल्या खर्चांमध्ये त्वरित वाढ करते. घरी पदार्थ बनवणे हे त्यामानाने बरेच कॉस्ट-इफेक्टिव्ह किंवा स्वस्त पडते.

कौटुंबिक बंध : एक कुटुंब म्हणून एकत्र स्वयंपाक करणे, जेवण करणे हा नातेसंबंध दृढ करण्याचा व घट्ट आठवणी बनवण्याचा मार्ग आहे. पदार्थ बनवण्याचा अनुभव सांगणे कुटुंबातील संवाद वाढवते, एकीकरणाचा व सांघिकीकरणाचा आनंद मिळतो.

विचारपूर्वक खाणे : तुम्ही स्वतः पदार्थ बनवता, तेव्हा तुम्ही आपण काय खातो याबद्दल जास्त विचार करता. पदार्थ बनवताना लागणारा वेळ त्यासाठीच्या कष्टांची जाणीव करून देतो. त्यामुळे अन्नाप्रती कदर व आदर वाढतो. जेवण करताना आनंद मिळून सुलभ पचनास मदत होते.

कौशल्यविकास : घरी स्वयंपाक करणे ही पाककला वाढवण्याची एक संधी आहे. नवनवीन पदार्थ बनवायला शिकण्यापासून स्वयंपाकात हातोटी मिळवण्यापर्यंतची तुमची ही क्षमता तुमचा आत्मविश्र्वास वाढवते.

घरच्या स्वयंपाकाचे फायदे फक्त पोषणापुरतेच मर्यादित नाहीत. घरी पदार्थ बनवताना तुम्ही केवळ पौष्टिक घटक घेत नाही, तर अन्न व कुटुंब यांबरोबरचे दृढ संबंध वाढीस लागतात. निरोगी व परिपूर्ण जीवनशैलीसाठी घरी स्वयंपाक करण्याची कला साध्य करा.