मुंबई : दूध पिणे लहान मुलांसाठी तसेच वडिलधाऱ्यांसाठी खूप फायदेशीर आहे. रोज एक ग्लास दूध प्यायल्याने शरीरात कॅल्शियम आणि व्हिटॅमिन डीची कमतरता होत नाही. त्यामुळे हाडे, दात सर्व मजबूत होतात.
कॅल्शियम, व्हिटॅमिन डी व्यतिरिक्त, अनेक प्रकारचे पोषक तत्व देखील दुधामध्ये असतात, जसे की ऊर्जा, चरबी, प्रथिने, कार्बोहायड्रेट, फॉस्फरस, पोटॅशियम, सोडियम, मॅग्नेशियम, जीवनसत्त्वे, जस्त इ.
या सर्वांचा एक ना एक प्रकारे शरीराला फायदा होतो. तथापि, काही लोकांना लैक्टोज असहिष्णुतेमुळे दुधाची ऍलर्जी असते, ते दूध लवकर पचवू शकत नाहीत. दुसरीकडे, काही लोकांना दूध प्यायला इतके आवडते की ते दिवसातून तीन ते चार ग्लास दूध पितात.
तुम्हाला माहीत आहे का की जास्त दूध पिणे देखील आरोग्यासाठी हानिकारक असू शकते. अधिक दूध सेवन केल्याने काय नुकसान होऊ शकते ते जाणून घेऊ या. (side effects of drinking milk )
जास्त दूध पिण्याचे तोटे
१. तज्ज्ञ लहानपणापासूनच मुलांना दूध पाजण्याचा सल्ला देतात, कारण दूध प्यायल्याने हाडे मजबूत होतात. शरीरात कॅल्शियम, व्हिटॅमिन डीची कमतरता नसते. अर्थात, दूध हे आरोग्यासाठी अनेक प्रकारे आवश्यक पेय आहे आणि त्याचे अनेक फायदे देखील आहेत, परंतु दिवसभरात त्याचे जास्त सेवन केल्याने काही दुष्परिणाम देखील होऊ शकतात.
जर महिलांनी दिवसातून तीन किंवा त्याहून अधिक ग्लास दुधाचे सेवन केले तर त्यामुळे हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोगाचा धोका वाढू शकतो. एवढेच नाही तर कर्करोग होण्याचा धोका ४४ टक्क्यांनी वाढू शकतो.
२. अमेरिकन नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ हेल्थच्या मते, सुमारे ६५ टक्के प्रौढांमध्ये लैक्टोज असहिष्णुता आहे. त्याचे मुख्य लक्षण मळमळ आहे आणि अधिक गंभीर प्रकरणांमध्ये उलट्या देखील होऊ शकतात. विशेषतः जेव्हा तुम्ही दूध पिता किंवा दुग्धजन्य पदार्थ खाता. यामध्ये दूध, आइस्क्रीम, चीज इत्यादी पदार्थांचा समावेश असू शकतो, ज्यामध्ये लैक्टोज असते.
३. जास्त दूध प्यायल्याने पोट फुगणे आणि पचनाशी संबंधित समस्या देखील उद्भवू शकतात. जास्त दूध प्यायल्यावर गोळा येणे, पेटके येणे, जुलाब होणे इत्यादी होऊ शकतात.
जर तुम्हाला लैक्टोज असहिष्णुता असेल, तर तुमचे शरीर लैक्टोजचे योग्यरित्या विघटन करू शकत नाही. हे पचनसंस्थेमध्ये फिरते, जे पोटात असलेल्या जीवाणूंद्वारे मोडले जाते. यामुळे गॅस आणि पचनाशी संबंधित इतर अनेक समस्या उद्भवू लागतात.
४. काही लोकांमध्ये जास्त दूध प्यायल्याने मुरुम आणि पिंपल्सची समस्या वाढू शकते. विशेषतः, स्किम मिल्क मुरुम अधिक वाढवू शकते.
आजकाल उपलब्ध असलेल्या दुधामध्ये दूध-उत्पादन नियंत्रित करणारे हार्मोन्स असतात, ज्यामुळे इन्सुलिनच्या नियमनात अडथळा निर्माण झाल्यामुळे मुरुमे वाढतात. स्किम्ड दूध मुरुम वाढवू शकते. अशा परिस्थितीत, संपूर्ण चरबीयुक्त गाईचे दूध प्या, ज्यामध्ये सहसा कोणतेही हार्मोन्स टोचले जात नाहीत.
५. जर तुम्हाला लैक्टोज असहिष्णुता असेल, तर तुम्ही दूध किंवा त्यापासून बनवलेल्या वस्तूंचे सेवन केल्यास त्वचेची ऍलर्जी, डोळ्यात पाणी येणे, त्वचेला खाज येणे, पोटात पेटके येणे अशी समस्या होऊ शकते. जर तुम्हाला दुधाची कोणतीही समस्या असेल तर तुम्ही त्याच्या पर्यायात चीज, ताक इत्यादी वापरू शकता.
एका दिवसात किती दूध प्यावे ?
ज्यांचे वय ९ वर्षांपेक्षा जास्त आहे, त्यांनी दररोज तीन कप दूध प्यावे. कारण दूध आणि त्याची उत्पादने कॅल्शियम, प्रथिने, पोटॅशियम, झिंक, मॅग्नेशियम, सेलेनियम, रिबोफ्लेविन, फॉस्फरस, जीवनसत्त्वे A, D, B12 इत्यादींचा उत्कृष्ट स्रोत आहेत.
पण, यापेक्षा जास्त दूध पिणे हानिकारक ठरू शकते. काही लोकांनी दूध पिणे पूर्णपणे टाळावे, जसे की जर लैक्टोज असहिष्णुतेची समस्या असेल तर चुकूनही दुधाचे सेवन करू नका. यामुळे तुम्हाला पोटात पेटके येणे, फुगणे, जुलाब इ. होऊ शकते.
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.
