- गौरी शिंगोटे, आर. डी., सी.ई.ओ. जुविनेट वेलबिंग
स्वीटनर्स आणि आरोग्य यांच्याविषयी आपण बोलत आहोत. साखर आणि नैसर्गिक स्वीटनर्स यांच्याबाबत आपण गेल्या आठवड्यात माहिती घेतली. आता पोषणविरहित स्वीटनर्सबाबत माहिती बघूया.
पोषणविरहित स्वीटनर्स
प्रकार आणि स्रोत
1) ॲस्पारटेम : बऱ्याच ‘डाएट-सोड्यां’त व ‘शुगर- फ्री’ पदार्थांत आढळते.
2) सॅकरिन : बरेच जुने कृत्रिम स्वीटनर जे ‘डाएट-फूड’ आणि ‘स्वीटनर पॅकेट’मध्ये आढळते.
3) सुक्रॅलोस : शीतपेये आणि बेकरीच्या पदार्थात आढळते.
4) स्टिव्हिया अर्क : स्टिव्हिया झाडापासून काढलेला अर्क खूपच शुद्ध केलेला असतो. उदा., Reb-A.
5) साखर अल्कोहाॅल : यामध्ये एरिथ्रिटाॅल, झायलीटाॅल आणि साॅरबिटाॅलचा समावेश होतो जे साधारणपणे ‘शुगर-फ्री गम्स’ आणि कॅन्डिजमध्ये वापरले जाते.
पोषण रूपरेखा
1) कॅलरीज : शून्य किंवा त्यापेक्षा कमी कॅलरीज असतात.
2) ग्लायसेमिक इंडेक्स : सर्वसाधारणपणे कमी असल्यामुळे मधुमेहपीडित व्यक्तींसाठी योग्य.
स्वयंपाक व दैनंदिन जीवनात उपयोग
पोषणविरहित स्वीटनर्स जास्त करून ‘लो कॅलरी’ व ‘शुगर फ्री’ पदार्थांत वापरले जातात. सुक्रॅलोस व साखर अल्कोहाॅल त्यांच्या उष्णता टिकवून ठेवण्याच्या गुणधर्मामुळे बेकिंगमध्ये खूपच प्रसिद्ध झाले आहे.
आरोग्यावर परिणाम
फायदे : या स्वीटनर्समुळे कॅलरीज कमी घेतल्या जाऊन रक्तशर्करा नियंत्रणास मदत होते. यामुळे वजन नियंत्रण व मधुमेह नियंत्रणास मदत होते.
अपाय : शुगर अल्कोहाॅलसारखे काही पोषणविरहित स्वीटनर्स जास्त प्रमाणात खाल्ले गेल्यास पोट फुगणे, जुलाब यांसारखे पचनविकार निर्माण करतात. जागतिक आरोग्य संघटनेने (डब्ल्यूएचओ) नुकतेच आस्पारटेमला ‘कदाचित मानवासाठी कॅन्सर निर्माण करणारे’ म्हणून वर्गीकृत केले आहे. यासाठी पुरावे अल्प प्रमाणात असले, तरी योग्य प्रमाणात सेवन केल्यास सुरक्षित समजले जाते.
स्वीटनर्स वापरासाठी व्यावहारिक सूचना
संयम ही गुरुकिल्ली आहे : कोणत्याही प्रकारचे असले, तरी आरोग्याचे धोके कमी होण्यासाठी अल्प प्रमाणात स्वीटनर्स वापरावेत.
लेबल वाचा : प्रोसेस्ड फूड्समध्ये असणारी छुपी साखर व स्वीटनर्सपासून सावध राहा. त्यावरील लेबल वाचा.
पर्यायांचा प्रयोग करा : पूर्णपणे गोड बंद न करता कॅलरीज कमी करण्यासाठी स्टिव्हिया किंवा साखर अल्कोहाॅलसारखे नैसर्गिक स्वीटनर्स वापरावेत.
संपूर्ण अन्नावर भर द्या : संपूर्ण फळे व भाज्यांवर भर द्या, ज्यामुळे नैसर्गिक गोडवा व अधिक पोषण मिळेल.
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.