Cancer Prevention Tips : दुकानातून किराणा माल खरेदी करताना किंवा एटीएममधून पैसे काढताना तुम्ही अनेकदा खरेदी पावती हाताळता का? सावधान पावत्या आपल्या शरीरात संप्रेरक-त्रासदायक रसायनांचा कमी मान्यताप्राप्त स्त्रोत घेऊन जातात. एका रिपोर्टमध्ये ही माहिती समोर आली आहे.
इकोलॉजी सेंटरच्या म्हणण्यानुसार, पर्यावरणीय आरोग्यासाठी काम करणाऱ्या एका अमेरिकन स्वयंसेवी संस्थेने सांगितले की पावती कागदपत्रांमध्ये बिस्फेनॉलचे प्रमाण खूप जास्त आहे. विशेषत: बिस्फेनॉल ए आणि बिस्फेनॉल एस पुनरुत्पादक हानीशी संबंधित आहेत.
त्यांच्या अहवालासाठी, त्यांनी अमेरिकेच्या 22 राज्ये आणि डिस्ट्रिक्ट ऑफ कोलंबियामधील 144 प्रमुख चेन स्टोअर्समधून 374 पावत्या तपासल्या. किराणा दुकाने, रेस्टॉरंट्स, डिपार्टमेंटल स्टोअर्स, औषधांची दुकाने, गॅस स्टेशन्स आदी सर्वात सामान्य होते. सुमारे 80 टक्के पावतींमध्ये बिस्फेनॉल असल्याचे त्यांना आढळले.
मिशिगनमधील इकोलॉजी सेंटरमधील पर्यावरणीय आरोग्य तज्ज्ञ मेलिसा कूपर सार्जेंट यांनी एका निवेदनात म्हटले आहे की, संप्रेरक-त्रासदायक बिस्फेनॉलसाठी पावती हा एक सामान्य जोखीम घटक आहे. ते त्वचेद्वारे शरीरात सहज पणे जाते. अभ्यास दर्शवितो की बहुतेक किरकोळ विक्रेते बिस्फेनॉल-कट पावती पेपर वापरतात.
बीपीए म्हणजे काय?
बीपीए हे एक प्रकारचे रसायन आहे. जे मोठ्या प्रमाणात तयार केले जाते आणि पॉलीकार्बोनेट प्लास्टिकमध्ये सर्वात जास्त वापरले जाते. आपल्या आजूबाजूच्या अनेक गोष्टींमध्ये याचा वापर केला जातो.
यामध्ये शटरप्रूफ खिडक्या, ग्लास, पाण्याच्या बाटल्या आणि काही धातूच्या खाद्यपदार्थांचे डबे, बाटलीचे झाकण आणि पाणी पुरवठ्याच्या पाईपसाठी वापरल्या जाणार्या इपॉक्सी रेझिनचा समावेश आहे.
बीपीए खरचं काळजीत टाकणारं आहे का?
बीपीएबद्दल चिंता ही आहे कारण त्याचा आपला एक्सपोजर खूप जास्त आहे. 2003-04 मध्ये अमेरिकेच्या रोग नियंत्रण आणि प्रतिबंध केंद्राने (सीडीसी) राष्ट्रीय आरोग्य आणि पोषण परीक्षा सर्वेक्षण केले होते. या सर्वेक्षणात, 2003 वर्षे किंवा त्यापेक्षा जास्त वयाच्या 2004 लघवीच्या नमुन्यांपैकी 6 टक्के मध्ये बीपीए आढळले.
जे चिंताजनक आहे. त्याहीपेक्षा चिंताजनक बाब म्हणजे अभ्यासानुसार, बीपीए गर्भातील बाळ आणि नवजात बाळांवरदेखील परिणाम करू शकतो आणि हे प्राण्यांवर केलेल्या संशोधनात सिद्ध झाले आहे. आईच्या दुधातही बीपीए आढळला आहे.
बीपीए कसे टाळावे?
आपल्या सभोवतालच्या बऱ्याच गोष्टींमध्ये आपल्याला बीपीए सापडेल.
यामध्ये फूड कॅनपासून पॉली कार्बोनेट टेबल, खुर्च्या, फूड स्टोरेज कंटेनर, पाण्याच्या बाटल्या, मुलांच्या दुधाच्या बाटल्या अशा सर्व गोष्टींचा समावेश आहे.
काही संशोधनानुसार, मुले आणि नवजात मुले बीपीएच्या वाईट परिणामांचे अधिक सोपे बळी असतात.
हे टाळण्यासाठी आपण काय करू शकता ते जाणून घेऊया –
मायक्रोवेव्हमध्ये पॉली कार्बोनेट प्लास्टिकचे फूड कंटेनर गरम करू नका.
पॉलीकार्बोनेटपासून बनवलेली उत्पादने खूप मजबूत असतात आणि दीर्घकाळ टिकतात. पण जास्त तापमानात दीर्घकाळ त्याचा वापर करून ते तोडता येत नाहीत.
बहुतेक प्लास्टिक कंटेनरमध्ये रिसायकलिंग कोड असतो.
शक्यतो बाजारात मिळणारे डबाबंद पदार्थ टाळावेत. शक्य असल्यास, आपण गरम खाण्या-पिण्यासाठी काचेची उत्पादने किंवा स्टेनलेस स्टील वापरावे.
यावरही चर्चा व्हायला हवी
मेलिसा कूपर सार्जंट म्हणाल्या, नॉन-टॉक्सिक पेपरकडे स्विच करणे हा एक सोपा बदल आहे. आम्ही किरकोळ विक्रेत्यांना विनंती करतो की त्यांनी त्यांच्या ग्राहकांना रसायनयुक्त कागद देणे थांबवावे आणि कर्मचार् यांना धोक्यात आणू नये.
या अहवालात २० टक्के प्राप्तींमध्ये पर्याय म्हणून बीपीएससारखे सुरक्षित मानले जाणारे रसायन दाखवण्यात आले आहे. तथापि, बीपीएसाठी सुरक्षित पर्याय म्हणून बीपीएसचे विपणन केले जाते, असे संशोधकांनी सांगितले. परंतु दोन्ही अंतःस्रावी विघटन करणारी रसायने आहेत, जी आरोग्यासाठी खूप घातक ठरू शकतात. यामुळे तुम्हाला कॅन्सर होऊ शकतो.
या स्टोअरमध्ये काम करणाऱ्या लोकांना ग्राहकांपेक्षा जास्त धोका असू शकतो, असे अहवालात म्हटले आहे. किरकोळ विक्रेत्यांनी आपल्या ग्राहकांना आणि कर्मचाऱ्यांना बिस्फेनॉल असलेल्या पावत्या छापण्याऐवजी डिजिटल पावतीचा पर्याय निवडावा असे आवाहन अहवालात करण्यात आले आहे. पावती काढून प्रिंट करणे पूर्णपणे थांबवावे आणि डिजिटल पावतीचा पर्याय द्यावा, असे सांगण्यात आले आहे.
सकाळ+ चे सदस्य व्हा
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.