Janmashtami 2024 : श्रीकृष्णाच्या या अनोख्या मंदिरात दररोज केली जाते विधीपूर्वक पूजा, पण माचिसचा वापर आहे वर्ज्य, असे का?

Shri Krishna Temple :

भारताला मंदिरांचा देश म्हणतात. कारण, भारतात अनेक प्राचिन अन् रहस्यमयी पौराणिक मंदिरे आहेत. लवकरच श्री कृष्ण भगवानांचा जन्मदिवस म्हणजे गोकुळाष्टमी साजरी होणार आहे. भगवान श्री कृष्णांची अनेक मंदिरे तुम्ही पाहिली असतील. पण, आज आम्ही तुम्हाला ज्या मंदिरांबद्दल सांगणार आहोत त्याला एक विशेष परंपरा आहे.

आपल्या देशात काही मंदिरे अशी आहेत ज्यांना स्वत:हाचा असा इतिहास आहे. या मंदिरात दिवा प्रज्वलित होतो, पण माचिसचा वापर केला जात नाही. केवळ दिवाच नाही तर देवासाठी नैवेद्य चुलीवर बनतो, धूप अगरबत्ती सतत पेटवली जाते. पण यासाठी माचिसचा वापर केला जात नाही. त्यामागे आहे एक इतिहास. (Janmashtami 2024)

वृंदावनमधील श्री राधा रमण मंदिरात हजारो भाविक भेट देतात. हे मंदिर ५०० वर्षांहून अधिक प्राचिन आहे. या मंदिरातील पूजारी पुंडरिक गोस्वामी यांनी एका वृत्तवाहिनीला सांगितले की, ५०० वर्षांपूर्वी इथे श्री राधारमण शाळीग्राम शिळेत प्रकट झाले होते. तेव्हापासून या मंदिरात नित्य सेवा होत आहे.

पुंडरिक गोस्वामी यांनी सांगितले की, जेव्हा इथे राधारमण प्रकटले तेव्हा त्यांच्यासाठी दिप प्रज्वलन करण्यासाठी अग्नीची आवश्यकता होती. तेव्हा चैतन्य महाप्रभू आणि त्यांचे इतर शिष्य विचारात पडले. तेव्हा गोपाळ भट्ट यांनी लाकडे एकमेकांवर घासून अग्नीकुंडात अग्नी प्रकट केला. तोच अग्नी आजपर्यंत जपून ठेवण्यात आला आहे.  

त्यावेळी प्रज्वलित केलेला अग्नी आजही या मंदिरात आहे. ज्यामुळे, इथे कोणत्याही कार्यात अग्नी लागणार असेल तर तो या कुंडातून घेतला जातो.  

तसेच, याच अग्नीचा वापर करून त्यावर नैवेद्य आणि प्रसाद बनवले जाते. स्वामी गोपालभट्टांनी सुरू केलेली ही प्रथा आजही त्यांचे अनुयायी या मंदिरात पाळत आहेत.

गोपालभट्ट स्वामीजी हे चैतन्य महाप्रभूंचे शिष्य होते आणि वृंदावनचे हे श्री राधारमण मंदिर चैतन्य महाप्रभूंचा संप्रदाय पुढे नेत आहे. असे मानले जाते की हजारो वर्षांपूर्वी भगवान कृष्णाचा जन्म झाला तेव्हा राधारमणमधील भगवान कृष्णाची मूर्ती प्रत्यक्षात तशी दिसत होती.

या मंदिरात श्रीकृष्णासोबत राधा राणीची गादी आहे. म्हणजे त्यांची मूर्ती तिथे नाही, पण श्रीकृष्णाजवळ त्यांची जागा बनवली जाते आणि त्या जागेची पूजा केली जाते.