Nag Panchami 2023 : वर्षातून एकदाच उघडतं हे मंदिर, माता पार्वती अन् महादेव शेषनागावर आहेत विराजमान

Nag Panchami 2023 : श्रावण महिन्याचा पहिला सोमवार अन् नाग पंचमी एकाच दिवशी येण्याचा हा दुर्मिळ योग तब्बल १९ वर्षांनंतर घडला आहे. आज मोठ्या उत्साहात नागपंचमी साजरी होत आहे. गावागावात झाडाला झोके अन् त्यांच्या स्पर्धा, तर शहरात मोठ्याप्रमाणात भाविकांना प्रसाद वाटप केले जाते आहे. तर काही गावांना यात्रेचे स्वरूपही आले आहे.

आजच्या या पवित्र दिनानिमित्तच आपण देशभरातील महादेव मंदिरांची माहिती घेत आहोत. त्यामुळेच आज आपण अशा एका मंदिराबद्दल माहिती घेऊयात जे वर्षातून केवळ एकच दिवस उघडलं जातं. हे मंदिर आहे नागचंद्रेश्वराचे.

जगप्रसिद्ध ज्योतिर्लिंग बाबा महाकालेश्वर यांच्या निवासस्थानी, शिखराच्या तिसऱ्या भागात मूर्तीच्या रूपात विराजमान असलेल्या नागचंद्रेश्वराचे दरवाजे मध्यरात्री बारा वाजता उघडण्यात आले. नागचंद्रेश्वराला सिद्धेश्वर असेही म्हणतात. विशेष म्हणजे पलंगावर बसलेल्या शिव  परिवाराची जगातील ही एकमेव मूर्ती आहे. (Nagchandreshwar temple of Ujjain )

आणखी एक खास गोष्ट म्हणजे ही मूर्ती वर्षातून एकदाच पाहता येते. म्हणजेच प्रत्येक नागपंचमीला मंदिराचे दरवाजे उघडले जातात. मुर्तीच्या रूपात बसलेले भगवान नागचंद्रेश्वर ध्यानासाठी एकांतात जातात आणि नागपंचमीलाच दर्शन देतात अशी श्रद्धा आहे.

मंदिराच्या पुजार्‍याने सांगितले की, पूर्वी नागचंद्रेश्वराचे दर्शन वर्षभर होत असे, मात्र अपघाताची भीती पाहता आता वर्षातून केवळ एकच दिवस हे दर्शन घेतले जाते. हे मंदिर 11व्या शतकातील आहे. या मूर्तीची स्थापना 11व्या शतकात करण्यात आली होती, ज्यामध्ये भगवान शिवाला सात फण्यांनी सुशोभित केले जात आहे.

नंदी आणि सिंह ही दोन्ही शिव आणि पार्वतीची वाहने आहेत. श्रीगणेशाची ललितासन मुर्ती, उमाच्या उजव्या बाजूला कार्तिकेयाची मुर्ती आणि माथ्यावर सूर्य-चंद्रही आहेत. भुजंग परमेश्वराच्या गळ्यात आणि बाहूभोवती गुंडाळलेले आहे. त्यांचे दर्शन घेण्यासाठी भाविक मोठ्या संख्येने मंदिरात पोहोचतात. 

शिवाची दुर्मिळ मूर्ती

नागचंद्रेश्वर महादेव मंदिरात शिवाची दुर्मिळ मूर्ती आहे. नागचंद्रेश्वर महादेव मंदिर देखील प्रसिद्ध आहे कारण ही जगातील एकमेव मूर्ती आहे जिथे भगवान शिव आणि पार्वती नागाच्या आसनावर विराजमान आहेत. नंदी महाराजांची मूर्तीही येथे आहेत. अशी मूर्ती जगभरातील कोणत्याही शिवमंदिरात दिसत नाही. (Nag Panchami 2023)

पौराणिक कथा

नागचंद्रेश्वर महादेव मंदिराबाबतही प्राचीन कथा प्रचलित आहेत. पंडित राम गुरूंच्या म्हणण्यानुसार तक्षक नागाने भगवान शंकराची खूप तपश्चर्या केली होती.त्यानंतर भोलेनाथ प्रसन्न झाले आणि त्यांनी तक्षक नागाला दर्शन दिले. यावर शिव परिवार विराजमान झाला. शिवभक्त असल्याने तक्षक आजही त्यांच्या तपश्चर्येत मग्न आहेत. तक्षकालाही अमरत्वाचे वरदान मिळाले होते. 

भगवान भोलेनाथांच्या तपश्चर्येत कोणताही अडथळा येऊ नये म्हणून वर्षातून एकदा दरवाजे उघडले जातात. याशिवाय दुसऱ्या मजल्यावर दररोज येणाऱ्या भाविकांच्या दर्शनामुळे मंदिराच्या मजबुतीवरही परिणाम होऊ शकतो, असा शास्त्रीय विश्वास आहे, त्यामुळे हे मंदिर वर्षातून एकदाच उघडले जाते. (Temple)