नॅशनल गर्ल चाइल्ड डे किंवा राष्ट्रीय बालिका दिन दरवर्षी 24 जानेवारी रोजी साजरा केला जातो. हा दिवस साजरा करण्यामागचा मुख्य उद्देश म्हणजे मुलींचे हक्क, शिक्षण, आरोग्य आणि पोषण यासारख्या इतर मुद्द्यांची जागरूकता आणणे.
2008 मध्ये प्रथमच हा दिवस साजरा करण्यात आला. सरकारच्या 'बेटी बचाओ बेटी पढाओ' मोहिमेला आणि शिक्षण हक्क कायद्याला बळकटी देण्यासाठी अनेक सरकारी शिष्यवृत्ती चालवल्या जातात ज्यांचा मुलींना लाभ घेता येतो. या शिष्यवृत्तीसाठी आवश्यक पात्रता आणि अर्ज करण्याची पद्धत जाणून घेऊया.
मनुष्यबळ विकास मंत्रालयाकडून (HRD) दरवर्षी 4000 मुलींना प्रगती शिष्यवृत्ती दिली जाते. यासाठी त्या मुली पात्र आहेत ज्यांचे वार्षिक उत्पन्न 6 लाख रुपयांपर्यंत आहे. या अंतर्गत मुलींना पदवी शिक्षणादरम्यान वर्षभरासाठी ट्यूशन फी किंवा 30 हजार रुपये आणि 10 महिन्यांसाठी 2 हजार रुपये दिले जातात. (Pragati Scholarship)
याप्रमाणे अर्ज करा
या शिष्यवृत्तीचा लाभ घेण्यासाठी मुलींनी AICTE मान्यताप्राप्त महाविद्यालयात प्रवेश घ्यावा. कुटुंबातील एकच मुलगी या शिष्यवृत्तीचा लाभ घेऊ शकते. इच्छुक उमेदवार यासाठी aicte-india.org वर अर्ज करू शकतात.
सोशल सायन्समध्ये रिसर्चसाठी सिंगल गर्ल चाइल्डला UGC द्वारे स्वामी विवेकानंद शिष्यवृत्ती दिली जाते. हे त्या मुलींसाठी आहे जे कोणत्याही विद्यापीठातून सोशल सायन्समध्ये पीएचडी करत आहेत. यामध्ये, पीएचडीच्या पहिल्या 2 वर्षांसाठी दरमहा 25,000 रुपये फेलोशिप दिली जाते. उर्वरित कालावधीसाठी, दरमहा 28,000 रुपये दिले जातात. (Swami Vivekananda Scholarship)
याप्रमाणे अर्ज करा
या शिष्यवृत्तीसाठी फक्त त्या मुलीच अर्ज करू शकतात, जी त्यांच्या पालकांची एकुलती एक मुलगी आहे. याशिवाय विद्यार्थ्याचे वय ४० वर्षांपेक्षा जास्त नसावे. इच्छुक उमेदवार ugc.ac.in/svsgc/ येथे शिष्यवृत्तीसाठी अर्ज करू शकतात.
या शिष्यवृत्तीला मौलाना आझाद शिष्यवृत्ती असेही म्हणतात, त्यानुसार इयत्ता 9 वी ते 12 वी मध्ये शिकणाऱ्या अल्पसंख्याक महिलांना आर्थिक सहाय्य देण्याची तरतूद आहे. यानुसार, वर्गात ५०% गुण मिळवणाऱ्या आणि कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न 2 लाख रुपयांपेक्षा कमी असलेल्या महिलांना 6000 रुपयांपर्यंतची मदत दिली जाते. हे फॉर्मही सप्टेंबर ते ऑक्टोबर दरम्यान भरले जातात. (Begum Hazrat Mahal National Scholarship)
पोस्ट ग्रॅज्युएट इंदिरा गांधी शिष्यवृत्तीनुसार, ज्या महिला त्यांच्या पालकांची एकुलती एक मुले आहेत आणि 60 टक्के गुणांसह 10वी उत्तीर्ण आहेत त्यांना आर्थिक मदत दिली जाईल. गुणवंत विद्यार्थ्यांना अभ्यासासाठी प्रवृत्त करणे हा या शिष्यवृत्तीचा उद्देश आहे. या योजनेनुसार दरमहा ५०० रुपये दिले जातील. (Post Graduate Indira Gandhi Scholarship for Single Girl Child)
ही योजना त्या महिला साइंटिस्ट आणि टेक्नोलॉजिस्टला प्रोत्साहन देते ज्यांना त्यांच्या टेक्निकल करियरमध्ये ब्रेक घ्यायचा आहे. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी महिलांची वयोमर्यादा 27 ते 57 वर्षे असून त्यांना दरमहा रु. 55000 पर्यंत देण्यात येणार आहे. या शिष्यवृत्तीचा लाभ घेण्यासाठी महिला फेब्रुवारी ते मार्च दरम्यान फॉर्म भरू शकतात. (Women Scientists Scheme-B (WOS-B))
ही शिष्यवृत्ती इयत्ता पहिली ते दहावीपर्यंतच्या सर्व महिलांसाठी आहे. देशातील विविध शाळांनी दिलेल्या सूचनांच्या आधारे महिलांची निवड केली जाते ज्यासाठी एप्रिल ते ऑक्टोबर महिन्यात फॉर्म भरता येतात. (SOF Girl Child Scholarship Scheme)
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.
