कधी सुरक्षेचा अभाव तर कधी समाजाचा संकुचित दृष्टिकोन; सिंगल मातांचे आयुष्य कठीण

मुंबई : बदलत्या काळानुसार मुलांना मिळणाऱ्या संधींमध्ये झपाट्याने वाढ होत असेल, परंतु एकल मातांचे जीवन आजही कठीण आहे. आपल्या मुलाचे संगोपन कसे होईल याबद्दल त्यांना अनेकदा काळजी वाटते. मानसोपचारतज्ज्ञ डॉ. निर्मला राव सांगतात की, आजकाल मुलांमध्ये इलेक्ट्रॉनिक गॅजेट्सची मागणी वाढली आहे. शिक्षण पद्धती बदलली आहे आणि मुले बाह्य प्रभावांना फार लवकर सामोरे जातात, त्यामुळे एकल मातांना चिंता वाटणे स्वाभाविक आहे. अशा परिस्थितीत आज आम्ही तुम्हाला अशा गोष्टी सांगत आहोत ज्यांना सिंगल मदर्सना दररोज सामोरे जावे लागते.

सुरक्षेचा अभाव

बाळाच्या आसपास सुरक्षिततेचा अभाव बहुतेक मातांसाठी चिंतेचा विषय आहे. ज्या महिलांना सपोर्ट सिस्टीम नाही त्यांच्यासाठी हा त्रास अधिक असतो. आजच्या काळात आर्थिक स्वावलंबन हे त्यांच्यासमोरचे सर्वात मोठे आव्हान आहे. एकट्याने कमावण्यासोबतच मुलांनाही एकट्याने सांभाळावे लागते. मुंबईस्थित माया शर्मा ही सिंगल मदर आणि शिक्षिका आहे. ती म्हणते की आर्थिक आव्हानांव्यतिरिक्त, सिंगल मदर असणे भावनिकदृष्ट्या देखील थकवणारे आहे.

टीकेचा सामना

भारतात एकल मातांना वेगळी वागणूक दिली जाते. स्त्रिया त्यांच्या चारित्र्याकडे वाईट नजरेने पाहातात, तर पुरुष फ्लर्टिंगपासून लैंगिक छळापर्यंत सर्व काही करतात. मुंबईतील कस्तुरी देव या सिंगल मदर सांगतात की, सिंगल मदरला कमकुवत समजण्यापेक्षा तिला सशक्त बनवण्यावर भर दिला तर समाजालाही आपली ताकद कळायला लागेल.

भारतात महिलांची सतत पारख केली जाते. लोकांना असेही वाटते की तिला नाती जपता येत नाहीत म्हणून तिच्यासोबत हा प्रकार घडला आहे. पण या काळात तिने आयुष्यात काय अनुभवले हे विचारायला कोणीही येत नाही.

वेळेचा अभाव

अविवाहित मातांसाठी एकाच वेळी घरकाम आणि मुलांची काळजी घेणे खूप कठीण आहे. त्यांच्याकडे नेहमीच वेळ कमी असतो. अशा परिस्थितीत त्यांना अनेकदा वेळ जुळवावी लागते. त्याच्या पालकत्वाची कौशल्ये - संयम आणि समज - यांची परीक्षा असते.

या सर्व गोष्टींचे व्यवस्थापन करणे हे त्यांच्यासाठी खरेच मोठे आव्हान आहे. इतकंच नाही तर कधी-कधी त्यांना मुलांच्या अवघड आणि विचित्र प्रश्नांची उत्तरंही द्यावी लागतात. अविवाहित मातांना त्यांची परिस्थिती समजून घेणे खूप कठीण आहे.

आर्थिक अडचणी

अविवाहित मातांना अनेकदा आर्थिक अडचणीतून जावे लागते. कुटुंबात ती एकमेव कमावती आहे. घर आणि मुलांची जबाबदारी त्यांच्याकडेच असते. अशा परिस्थितीत त्या मातांची अवस्था बिकट होते, ज्या अनेकदा आजारी असतात. त्यांच्या खर्चाचे नियोजन करणे आणि एकत्र जगणे त्यांच्यासाठी खूप कठीण आहे. या काळात स्त्रीला आई आणि वडील दोघांचीही जबाबदारी पार पाडावी लागते. अविवाहित मातांना त्यांच्यासाठी घरी कोणतीही सपोर्ट सिस्टीम नाही.

लग्न करण्याचा दबाव

भारतातील अविवाहित मातांवर पुनर्विवाह करण्यासाठी नेहमीच सामाजिक दबाव असतो, असे मानसोपचारतज्ज्ञ सांगतात. पण एकट्या आईच्या लग्नानंतर निर्माण झालेल्या गुंतागुंतीच्या कौटुंबिक बंधनाकडे समाज दुर्लक्ष करतो.

पुन्हा लग्न करणं ही एक मोठी जोखीम आहे, त्यानंतर चांगले आणि वाईटही अनुभव येऊ शकतात. समोरची व्यक्ती तुमच्याशी लग्न करायला तयार होईल. पण तुमच्या मुलांना वडिलांचे नाव देणे त्यांना कदाचित आवडणार नाही.