सात वर्षांत तेराशे पोलिस निघाले लाचखोर! लाचखोरीत नऊ जिल्हे अव्वल

सोलापूर : "सद्‍रक्षणाय, खलनिग्रहणाय' या ब्रीदवाक्‍यानुसार सर्वसामान्य जनतेला सुरक्षित ठेवून "खल' वृत्तीने वागणाऱ्यांना ठेचण्याचे काम पोलिसांकडून (Maharashtra Police) अपेक्षित आहे. मात्र, साडेसहा वर्षांत राज्यातील एक हजार 314 पोलिस अधिकारी व कर्मचारी तर महसूलमधील (Department of Revenue) एक हजार 419 जणांवर लाचलुचपतची कारवाई झाली आहे. फडणवीस सरकारच्या (फडणवीस सरकार) काळात महसूलमधील एक हजार 152 तर पोलिस दलातील एक हजार 64 अधिकारी आणि महाविकास आघाडी सरकारमध्ये (Mahavikas Aghadi government) (जानेवारी 2020 ते 31 जुलै 2021 पर्यंत) महसूलमधील 267 तर पोलिस दलातील 250 जण लाच प्रकरणात अडकले आहेत.

राज्य सरकारच्या सर्वाधिक योजनांची अंमलबजावणी महसूल यंत्रणेमार्फत केली जाते. तर सामाजिक शांतता व सुव्यवस्था राखण्याची प्रमुख जबाबदारी पोलिसांवर सोपविण्यात आली आहे. दोन्ही विभाग राज्याच्या अर्थकारणात व समाजकारणात महत्त्वपूर्ण आहेत. तरीही, लाच प्रकरणात सर्वाधिक अधिकारी, कर्मचारी या विभागांमधीलच आहेत. मूठभर भ्रष्ट अधिकारी, कर्मचाऱ्यांमुळे हे विभाग बदनाम झाले आहेत. पुणे, नाशिक, ठाणे, जळगाव, नगर, औरंगाबाद, उस्मानाबाद, सांगली, सोलापूर या जिल्ह्यांमध्ये लाच प्रकरणातील सर्वाधिक गुन्ह्यांची नोंद झाली आहे. मागील साडेसहा वर्षांत राज्यभरात लाचेचे पाच हजार 757 गुन्हे दाखल झाले आहेत. धक्‍कादायक बाब म्हणजे बऱ्याच अधिकारी, कर्मचाऱ्यांच्या बडतर्फीचे व निलंबनाचे प्रस्ताव विभाग प्रमुखांकडे पडूनच आहेत. शासकीय योजना असो वा अन्य कोणत्याही कामांसाठी लाच घेण्याची प्रवृत्ती प्रशासकीय व्यवस्थेत रुजत असल्याचे चित्र पाहायला मिळत आहे. "भ्रष्ट्राचारमुक्‍त भारत अथवा महाराष्ट्र' यादृष्टीने कधीच ठोस पावले उचलली गेली नाहीत. शासकीय योजनांचा लाभ ऑनलाइन करूनही लाचेची प्रकरणे कमी झालेली नाहीत. त्यावर शासनाकडून ठोस उपाययोजनांची गरज व्यक्‍त होत आहे.

2015 पासून लाच प्रकरणांची स्थिती

• महसूल विभाग : 1,419

• पोलिस विभाग : 1,314

• एकूण गुन्हे : 5,757

• अंदाजित रक्‍कम : 89.96 कोटी

लाच घेणे व देणेही गुन्हाच आहे. अधिकृत शासकीय व खासगी काम तत्काळ होत असतानाही काही अधिकारी, कर्मचारी लाच मागतात. लाच प्रकरणात आता तक्रारदार समोर येत असल्याने या प्रकाराला आळा बसेल, असा विश्‍वास आहे. अधिकृत काम करताना कोणीही लाच मागितल्यास थेट लाचलुचपत प्रतिबंधक विभागाशी संपर्क साधावा, निश्‍चितपणे संबंधित अधिकारी, कर्मचाऱ्यावर कारवाई केली जाईल.

- संजीव पाटील, उपअधीक्षक, लाचलुचपत प्रतिबंधक, सोलापूर