आंतरजातीय विवाहाला सामाजिक न्याय विभागाचे आर्थिक पाठबळ

नवी मुंबई : समाजातील अस्पृश्यता निवारण्याचा भाग म्हणून राज्याच्या सामाजिक न्याय विभागामार्फत (department of social justice) आंतरजातीय विवाहास (inter caste marriage) प्रोत्साहन देण्यासाठी अर्थसाह्य दिले जाते. १९५८ पासून समाज कल्याण विभागामार्फत ही योजना सुरू करण्यात आली. सुरुवातीला योजनेंतर्गत १५ हजार रुपये इतके अर्थसाह्य दिले जात होते. २०१० पासून अर्थसाह्यात वाढ करण्यात आली असून सद्यःस्थितीत आंतरजातीय जोडप्यास प्रोत्साहनपर ५० हजार रुपयांचे अर्थसाह्य (Financial help) दिले जात आहे. दोन वर्षांमध्ये आंतरजातीय विवाह करणाऱ्या मुंबई विभागातील तब्बल २४९६ जोडप्यांना (couple from mumbai) ८ कोटी ८३ लाख रुपयांचे वाटप केले आहे.

यात मुंबई शहर, मुंबई उपनगर, ठाणे, पालघर, रायगड, रत्नागिरी व सिंधुदुर्ग या जिल्‍ह्यांतील जोडप्यांचा समावेश आहे. योजनेचा लाभ घेण्यासाठी संबंधित जोडप्यांनी जिल्हा समाजकल्याण अधिकारी कार्यालयात संपर्क साधण्याचे आवाहन समाजकल्याणच्या मुंबई विभागीय प्रादेशिक उपायुक्त वंदना कोचुरे यांनी केले आहे. योजनेसाठी अनुसूचित जाती, अनुसूचित जमाती, विमुक्त जाती, भटक्या जमाती व विशेष मागास प्रवर्ग यापैकी एक व्यक्ती आणि सवर्ण हिंदू, जैन, लिंगायत, बौद्ध, शीख यापैकी दुसरी व्यक्ती अशांनी विवाह केल्यास आंतरजातीय विवाह समजला जातो. तसेच अनुसूचित जाती, अनुसूचित जमाती, विमुक्त जाती, भटक्या जमाती व विशेष मागास प्रवर्गातील आंतरजातीय विवाहित जोडप्यांच्या विवाहास आंतरजातीय विवाह म्हणून सरकारची मान्यता आहे.

मुंबई विभागातील मुंबई शहर व उपनगर या जिल्ह्यांसाठी ही योजना समाज कल्याण अधिकारी, बृहन्मुंबई चेंबूर या कार्यालयामार्फत राबविली जाते. ठाणे, पालघर, रायगड, रत्नागिरी व सिंधुदुर्ग या जिल्‍ह्यांत ही योजना जिल्हा समाज कल्याण अधिकारी, जिल्हा परिषद यांच्यामार्फत राबविली जाते. सदर योजनेत केंद्र व राज्य यांचा हिस्सा ५०:५० इतका आहे. मुंबई विभागातील योजनेची माहिती जिल्हा लाभार्थी वितरित कोटींमध्ये १ मुंबई शहर/ उपनगर ८०० २००. ००० २ ठाणे ५२६ १९८. ६८ ३ पालघर १८९ ९४. ५० ४ रायगड ५५३ १७७. ४५ ५ रत्नागिरी २०४ १०२. २५ ६ सिंधुदुर्ग २२४ ११०. ९५ एकूण २४९६ ८८३. ८३