स्तनदा मातांचे दूध दानासाठी समुपदेशन

कोल्हापूर - विविध कारणांनी मातेच्या दुधापासून वंचित बालकांसाठी स्तनदा मातांना स्वतःचे दूध दान करता येणार आहे. स्तनदा मातांनी अतिरिक्त दूध दान केल्यास दूध कमी होत नसून तेवढ्याच क्षमतेने पुन्हा दूध निर्माण होते. मात्र दुग्धदानातून अमुल्य अशा वात्सल्याची अनुभती स्तनदा मातांना घेता येणार आहे. त्यासाठी सीपीआरमध्ये स्थापन झालेल्या अमृतधारा दुग्ध पेढीत स्तनदा मातांसाठी समपुदेशनाची सुविधा सुरू असल्याची माहिती दुग्धपेढीच्या समन्वयक अधिकारी डॉ. दीपा फिरके यांनी ‘सकाळ’शी बोलताना दिली.

मातृ दुग्धपान दिनाच्या पार्श्‍वभूमीवर डॉ. फिरके म्हणाल्या, ‘‘नोकरी करणाऱ्या महिलांची बाळं, आजारी महिला किंवा जन्मदातीपासून उपचारासाठी स्वतंत्र ठेवलेली बाळांना आईचे दूध वेळीच मिळत नाही किंवा पुरेसे मिळत नाही. अशा बाळांना स्तनदामातांनी दान केलेले दूध देता येणार आहे.’’ त्या म्हणाल्या, ‘‘पुराणकाळात काही मातांनी आपण जन्म न दिलेल्या बाळाला दूध पाजल्याच्या नोंदी आहेत. त्याच वाटेवरून जाताना सायन येथे आशिया खंडातील पहिला ह्युमन मिल्क बॅंक १९८९ ला डॉ. फर्नांडिस यांच्या पुढाकाराने सुरू झाली. पाठोपाठ सीपीआरमध्येही अमृतधारा दुग्धपेढी सुरू झाली. पेढीत स्तनदा मातांनाही दूध दान करता येणार आहे.’’

दान केलेले दूध निर्जंतुकीकरण केले जाते. अतिदक्षता विभागात कमी दिवसाच्या व कमी वजनाच्या बाळांना दूध दिले जाते. अशा शुद्ध दुधामुळे जंतुसंसर्ग व गुंतागुंतीच्या आजारांचे प्रमाण कमी होऊन बाळांची प्रकृती सुधारते. त्यामुळे बालमृत्यूचा दर कमी होतो, असेही फिरके यांनी सांगितले.

जनजागृती करणार

सीपीआर रुग्णालयात अमृतधारा दूध पेढीत जागतिक दुग्धपान दिनानिमित्त जवळपास सहा स्तनदा मातांनी दूध दान दिले. त्यामुळे सीपीआरमध्ये उपचार घेणाऱ्या काही बालकांना दूध देता आले. अशाच प्रकारे स्तनदा मातांना दूध दान करता येणार आहे. तरी तंदुरुस्त स्तनदा मातांनी दूधदान करावे याबाबत सीपीआरतर्फे जागृती करण्यात येत आहे.

स्तनदा मातांत अनाठायी भीती

दूध दान केल्याने दूध कमी होईल किंवा माझ्या बाळाला दूध कमी पडेल, अशी शंका स्तनदा मातांना असते. दूध दान केल्याने ते कमी होत नाही तर जास्त दूध येते. तिच्या बाळाला दूध पाजल्यानंतरही मातेला भरपूर दूध येते. यांसह अन्य शंकांचे समाधान करण्यासाठी अमृतधारा दुग्‍धपेढीत समुपदेशन होणार असल्याचे डॉ. फिरके यांनी सांगितले.