Solapur : गतीमंद मुलांसाठी संजीवनी देशपांडेंचा मोठा त्याग; लग्न न करता आयुष्य लावलं पणाला..

सोलापूर : ज्या मुलांचे काय करावे हे पालकांना समजत नाही. या मुलांना स्वतःच्या जीवनाचे काही ठरवता येत नाही. असहाय स्थितीत त्यांच्या आयुष्यात आशेचा दीप लावण्याचे मिशन समोर ठेवून संजीवनी देशपांडे (Sanjeevani Deshpande) यांनी गतीमंद मुलांसाठी (Mentally Retarded Children) नेमके कशा पद्धतीने स्वावलंबनाचा मार्ग शोधता येईल याचा शोध घेत शेकडो विशेष मुलांना स्वतःच्या पायावर उभे राहण्यासाठी आपल्या वेगळ्या कार्याची पायवाट तयार केली.

त्यांनी वाणिज्य शाखेत पदवी घेतल्यानंतर गतिमंद मुलांच्या शिक्षणासाठी विशेष अभ्यासक्रम करण्याचे ठरवले. त्यासाठी त्यांनी मुंबई गाठली. मुंबईत प्रशिक्षणात त्यांना या मुलांना नेमकी कशी वागणूक द्यायची. त्यांच्याकडून अचूक कृती करून घेण्याचे शिक्षण मिळाले. ज्यांचा आयक्यू ५० च्या वर आहे अशा मुलांना निश्चितपणे घडवता येते हे त्यांनी समजून घेतले.

मुलांची समज व कृतीचा ताळमेळ घालून त्यांना वस्तूंची निर्मिती करता येते. या पद्धतीने अनेक वस्तू तयार करून त्यांना स्वावलंबनाकडे नेण्याचे कार्य त्यांनी जिव्हाळा मतीमंद विद्यालयाच्या माध्यमातून सुरू केले. मुलांना घडवण्यात त्यांनी घेतलल्या परिश्रमाचे फळ मिळू लागले. फाईल तयार करणे, पणत्या तयार करणे अशी कामे मुले करू लागली. काही मुलांना त्यांनी हे शिक्षण दिल्यानंतर ही मुले घरी जाऊन स्वावलंबी जीवन जगत आहेत.

त्यादरम्यान, त्यांना रोटरी स्वगती शिक्षण शाळेने पाचारण केले. रेडक्रॉस या जागतिक संघटनेच्या मदतीने या शाळेत कार्य सुरू झाले. तब्बल १४ वर्षे त्यांनी या विशेष मुलांच्या शिक्षणात कार्य केले. ही मुले चांगल्या पद्धतीने कुटुंबियासमवेत कष्ट करून जगू शकतात ही उदाहरणे त्यांनी पाहिली नाही तर घडवली. या मुलांचे गतिमंदपणा मेंदूच्या आजारामुळे आलेला असतो. या मुलांच्या समवेत काम करत त्यांनी याच मुलांच्या स्वावलंबनाला सर्वस्वी वाहून घेतले.

मिशनसमोर विवाह नाकारला

स्वतः काही तरी वेगळे करायचे हे ध्येय डोळ्यात असताना त्यांनी विवाह करायला नको हा निर्णय घेतला. निर्णय घेतल्यानंतर खऱ्या अर्थाने त्यांनी हे कार्याला वाहून घेतले. कोणताही सांसारिक अडथळा नसल्याने हे कार्य अव्याहतपणे सुरू राहिले. त्यांच्या कुटुंबियांनी केवळ निर्णय मान्य केला नाही तर त्यांच्या मागे पाठबळ उभे केले. आज त्यांचे विदेशात असलेले भाचे त्यांच्या सर्व आर्थिक गरजा भागवत त्यांना स्थानिक नातेवाईकाप्रमाणे मदत करतात.