Saundatti Yellamma : सौंदत्ती डोंगरावर 'कडक भाकरी'ची कशी झाली सुरुवात, या भाकरीला का आहे महत्त्व? जाणून घ्या..

Saundatti Yellamma Dongar Bhakri : कटक रोट्टी (कडक भाकरी) हा शब्द सौंदत्ती यल्लमा देवीच्या (Saundatti Yellamma Devi) दर्शनाला जाणाऱ्या महाराष्ट्रातील भाविकांना देखील चांगलाच परिचयाचा आहे. कारण सौंदत्ती डोंगरावर (Saundatti Dongar) गेल्यानंतर ही भाकरी खाल्ल्याशिवाय बहुतेक कोणताही भाविक माघारी परतणार नाही. केवळ सौंदत्तीतच नाही तर बेळगावसह उत्तर कर्नाटकातील भाविकही भाकरी आवर्जून आपल्या घरी ठेवतात. पण सौंदत्तीच्या डोंगरावर मिळणाऱ्या भाकरीची चवच न्यारी.

सौंदत्ती डोंगरावर असणाऱ्या काही लमाणी आणि स्थानिक कुटुंबाकडून कडक भाकरी तयार करून त्याची विक्री केली जाते. या ठिकाणी दोन कडक भाकऱ्यांसमवेत सोबत मोड आलेल्या मुगाची भाजी (हिरव्या मिरच्यांची चटणी घालून), वांग्याची भाजी, थोडे दही, काळ्या तिळाची चटणी, भुईमूग शेंगाची चटणी दिली जाते. काही वेळेस काळे तीळ घालून तयार केलेली वांगी, बटाटा, मिक्स भाजी देखील मिळते. ही भाजी अत्यंत रुचकर असते.

यासाठी २० ते ३० रुपये आकारणी केली जाते. त्यामुळे बहुतेक जण आवर्जून जेवणासाठी म्हणून ही भाकरी त्यासोबत दिले जाणारे पदार्थ घेतात. ही चव अन्य कुठेही सापडणार नाही. जोंधळा किंवा बाजरीपासून या भाकऱ्या तयार केल्या जातात. सौंदत्तीची वर्षातून दोन वेळा मोठी यात्रा भरते. डिसेंबर महिन्यांत महाराष्ट्रातील भाविक देवीचे दर्शन घेतात. जानेवारी महिन्यात होणाऱ्या यात्रेत बेळगावसह उत्तर कर्नाटकाचे भाविक दर्शनाला जातात. देवीच्या यात्रेत भाविक तीन दिवस डोंगरावरच वास्तव्य करतात. देवीची सामूहिक गाव पातळीवर पडली देखील भरली जाते. ही परंपरा आजही कायम आहे.

पूर्वी बैलगाडी घेऊन भाविक देवीच्या डोंगराकडे निघत. सोबत शिदोरीही घेत होते. यात्रा काळात रोज भाकरी तयार करणे शक्य नसल्याने कडक भाकरीची सुरुवात झाली. अत्यंत पातळ पापडाप्रमाणे भाकरी तयार करून ती वाळविली जाते.‌ त्यामुळे अशी भाकरी भरपूर दिवस टिकते. सध्या अशा भाकऱ्या तयार करण्यासाठी यंत्रांचा देखील आता वापर केला जाऊ लागला आहे. त्यामुळे अशी पातळ भाकरी करून त्याची विक्री मोठ्या प्रमाणात सुरू झाली आहे, असे जरी असले तरी सौंदत्ती डोंगरावर हाताने बडवून तयार होणारी कडक भाकरी आणि त्यासोबत दिली जाणारी भाजी-चटणी असे पदार्थ विशेष भाव खाऊन जातात.