Tennis Player : द जाेकर

ब्रिगेडियर दिनार दिघेटेनिसमधील ऑलिंपिक सुवर्णपदकाचे आपला ‘सर्वात मोठा विजय’ असे वर्णन करणारा नोव्हाक जोकोव्हिच ऑलिंपिक पदक जिंकणारा सर्वात वयस्कर खेळाडू ठरला आहे. यंदाच्या विम्बल्डन स्पर्धेत कार्लोस अल्कराझकडून पराजय स्वीकारल्यानंतर अवघ्या २१ दिवसांनी नोव्हाकने पॅरिसमध्ये अल्कराझवर मात केली. त्यानिमित्ताने नोव्हाकचा चाहता ‘नसलेल्या’ एका क्रीडारसिकाच्या नजरेतून नोव्हाक....सगळ्याच खेळांमध्ये चाहत्यांचा आणि मीडियाचा एक आवडता खेळ नेहमीच चालू असतो, तो म्हणजे त्या खेळातला सगळ्यात श्रेष्ठ खेळाडू कोण!? खरंतर अशा तुलनेला काही अर्थ नसतो कारण प्रत्येक खेळाडू आपलीआपली प्रतिभा घेऊन आलेला असतो. तसेच प्रत्येकाच्या जमान्यात खेळाचे नियम, टेक्नॉलॉजी, खेळाची साधनं आणि त्यावेळचे प्रतिस्पर्धी खेळाडू सगळंच वेगळं असतं. गावसकर कधी हेल्मेट घालून खेळले नाहीत, पण सचिननं त्यांच्यापेक्षा जास्त धावा केल्या म्हणून सचिन गावसकरांपेक्षा मोठा होत नाही. तरीही आपल्या देशातला महान क्रिकेटपटू कोण, ही चर्चा होत राहणार! ते आपल्या हातात नाही. त्याचप्रमाणे आजकाल टेनिसमध्ये सगळ्यात महान खेळाडू, Greatest of All Time (GOAT), कोण ही चर्चा चांगलीच रंगली आहे. नोव्हाक जोकोव्हिच आतातरी GOAT आहे की नाही ह्या चर्चेला उधाण आलं आहे. विंबल्डनमधल्या त्याच्या त्या वादग्रस्त इंटरव्ह्यूनंतर तर ह्या चर्चेने जोर पकडला आहे.ज्यांना चर्चा करायची आहे त्यांना ती खुशाल करू द्यावी, त्यांना त्यांची त्यांची उत्तरं शोधूदेत! उत्तर शोधण्याच्या प्रक्रियेत जितकी मजा आहे, तितकी मजा उत्तर मिळाल्यावर मिळत नसते, असं कोण्या एका महाभागानं म्हटलंच आहे ना... एखादं अवघड कोडं जोपर्यंत सोडवता येत नाही तोपर्यंत ते सारखं डोक्यात राहतं, तुम्हाला खुणावत राहतं. पण एकदा का ते कोडं सोडवण्याचा फॉर्म्युला मिळाला, की त्यातली मजाच निघून जाते. म्हणून आम्हाला उत्तर नकोच आहे, कारण मग त्यापुढे आपल्या चर्चांना काही अर्थच राहणार नाही!मला स्वतःला नोव्हाक कधीच मनापासून आवडला नाही. बहुतेक माझ्या स्वभावाशी (Temperament) त्याच्या खेळाचा आणि वागण्याचा मेळ बसत नाही. हो, खेळाडूंच्या सारखंच त्यांच्या चाहत्यांचं पण टेंपरामेंट असतं. ज्या खेळाडूंचं वागणं त्यांच्या चाहत्यांच्या स्वभावाशी मिळतंजुळतं असतं (असं त्यांच्या चाहत्यांना वाटत असतं) किंवा त्यांच्या चाहत्यांच्या मनात असतं तसं ते खेळतात, ते खेळाडू त्यांच्या चाहत्यांना जास्त आवडत असतात. आणि जर का हे खेळाडू विजेते असतील, चॅम्पियन्स असतील तर चाहते त्यांचे भक्त होऊन जातात. नोव्हाक कधीही मला हवा तसा वागला नाही म्हणून किंवा तो माझ्या प्रवृत्तीचा नाही म्हणून की काय माहीत नाही, पण मी कधीच त्याचा चाहता होऊ शकलो नाही. पण तो मला आवडतं तसा खेळला नाही, किंवा मी त्याचा चाहता नाही म्हणून कोणी त्याला जगातल्या महान खेळाडूंपैकी एक होण्यापासून रोखू शकत नाही!!.आपण जर नोव्हाकच्या फक्त आकडेवारीवर नजर टाकली, तर त्याच्याकडे सर्वकाही आहे. तब्बल चोवीस ग्रँडस्लॅम आहेत! दहा ऑस्ट्रेलियन ओपन, सात विंबल्डन, तीन फ्रेंच आणि चार यूएस ओपन!! ग्रँडस्लॅममधल्या स्पर्धांचे प्रत्येकी कमीतकमी तीन-तीन चषक नावावर असणारा तो एकमेव टेनिस खेळाडू आहे!दोनदा तो एका वर्षात चारही ग्रँडस्लॅम स्पर्धा जिंकण्याच्या अतिशय जवळ येऊन गेलेला आहे. सगळ्यात कठीण समजल्या जाणाऱ्या लाल मातीच्या फ्रेंच ओपनचा तो तीन वेळचा विजेता आहे! त्याला नवीन रेकॉर्ड्स करायला आणि जुनी रेकॉर्ड्स मोडायला खूप आवडतं.नवीन रेकॉर्ड करताना त्याला एक नवी स्फूर्ती मिळते, नवी प्रेरणा मिळते असं त्यानंच बऱ्याच वेळा म्हटलेलं आहे!! लक्षात घ्या, आपण फक्त आकडेवारीबद्दल बोलतो आहोत. आपण त्याच्या बाकीच्या मोठ्या अचिव्हमेंट्सबद्दल अजून काहीच बोललेलो नाही, म्हणजे, तो किती महिने टेनिस जगात अव्वल नंबरला राहिला आहे, किंवा त्यानं आत्तापर्यंत किती एटीपी स्पर्धांमध्ये विजय मिळवला आहे... सांगायचा मुद्दा हा, की टेनिसमध्ये मिळवण्यासारखं सगळं काही त्यानं मिळवलेलं आहे!मला नोव्हाक मनापासून आवडत नसला तरी त्याच्या काहीकाही खुबी तुम्हाला त्याच्याबद्दल विचार करायला प्रवृत्त करतात. उदाहरणार्थ, त्यानं त्याचा खेळ अत्यंत सायंटिफिक पद्धतीनं आणि विचारपूर्वक विकसित केला आहे. टेनिसमध्ये आगेकूच करण्यासाठीचा खेळ त्याच्याकडे पहिल्यापासून होता पण त्याच्यात काही त्रुटीही होत्या.सुरुवातीला त्याचा खेळ (रॉजर) फेडरर किंवा (राफेल) नदालला, राफा, हरवण्याइतका सक्षम नव्हता. तो सलग पाच पाच सेटच्या मॅचेस खेळू शकत नसे, शारीरिकदृष्ट्या तो थकून जात असे. त्याला श्वासाचा काहीतरी विकार होता बहुतेक. त्याची सर्व्हिस कमजोर होती, ऐनवेळी ती त्याची साथ सोडत असे. त्यानं हे सगळं समजावून घेतलं.मुख्य म्हणजे आपल्यात काही त्रुटी आहेत हे स्वीकारलं. मग आपला खेळ सुधारण्यासाठी त्यानी आपली टीम बदलली. नवीन ट्रेनर आणले. आपल्या आहारात आमूलाग्र बदल घडवले. त्याचा तो ग्लुटेन फ्री आहार जगप्रसिद्ध आहे. नवीन कोच घेतला, वेगवेगळ्या ग्रँड स्लॅम स्पर्धांसाठी वेगवेगळे नवीन कोच आणले.जिंकण्यासाठी जे पाहिजे ते ते करण्यासाठी तो तयार होता आणि त्यानं ते केलं! महत्त्वाचं म्हणजे त्यानं स्वतःला मानसिकदृष्ट्या अतिशय सुदृढ केलं, आत्मविश्वास अतिशय वरच्या श्रेणीवर नेला. ‘मी कुठल्याही परिस्थितीत असलो तरी माझा सामना मी जिंकू शकतो’, हा आत्मविश्वास त्यानं आपल्या खेळात आणला.फेडरर किंवा नदालसारखा नोव्हाक चाहत्यांचा फेव्हरेट खेळाडू कधीच होऊ शकला नाही. बरीच कारणं देता येतील. पण चाहत्यांच्या नजरेतून पाहायचं, तर त्याच्याकडे पुरेशी खिलाडूवृत्ती नाही. तो ‘चिडका’ (Cry Baby) आहे. कुठल्याही स्पर्धेत खेळताना तो कुठल्यातरी दुखापतीचा किंवा काहीतरी प्रॉब्लेमचा गवगवा करतो..जणू काही स्पर्धा सुरू होण्याआधीच तो ‘आपण हरलो तर...’ची कारणं तयार ठेवतो. त्याच पडणं, दुखापत झाली आहे म्हणून मॅच सोडून जाणं आणि त्यानंतर लगेच महिन्याभरात पुन्हा मोठ्या जोमाने खेळणं फारच अगम्य आहे समजायला. त्यानी काही मॅचेसच्या वेळी घेतलेले मेडिकल टाइम आउट फारच विवादास्पद आहेत. त्याचं ते सर्व्हिसच्या मधे वेळ घालवणं, त्याचे सर्व्हिसच्या आधीचे टप्पे फारच प्रसिद्ध आहेत!पण ह्या सगळ्या पलीकडे तो आणि त्याची टीम नेहमीच स्ट्रॅटेजिकली काम करत आलेली आहे, भविष्यावर चांगली नजर ठेवून आहे आणि होताही. तो खेळायला लागला तेव्हा फेडरर त्याचा सर्वोच्च दर्जाचा खेळ खेळत होता, पण त्याचं वय तेव्हा त्याच्या बाजूला नव्हतं. फेडरर, नदाल आणि नोव्हाक या तिघांत फेडरर वयानं सगळ्यात मोठा त्यामुळे तो लवकरच उतरणीला लागेल हे नोव्हाकच्या टीमनं ओळखलं.नदाल क्लेचा अनभिषिक्त सम्राट! पण नदालचा खेळच इतका फिजिकली डिमांडिंग आहे, की तो कधी ना कधी दुखापत होऊन मागे पडणार, हे स्पष्टच होतं. हे सगळं जाणून नोव्हाकनं स्वतःला खूप चांगल्या प्रकारे जपलं. ते दोघं उतरणीला लागल्यावर माझी वेळ येणार आहे आणि त्यासाठी मला स्वतःला फिट ठेवणं महत्त्वाचं आहे, हे त्यानं आणि त्याच्या टीमनं जाणलं. पण हे समजणं वेगळं आणि ते प्रत्यक्षात आणणं वेगळं.नोव्हाकला ‘जोकर’ हे टोपण नाव उगाचच नाही पडलं, असं मला नेहमीच वाटतं. सर्कशीमध्ये जोकरला अनन्यसाधारण महत्त्व असतं. सर्कसमधल्या सगळ्यात ऑल राउंडर माणसालाच जोकर करतात.त्याला सगळं काही येत असणं महत्त्वाचं असतं, आणि त्याचाही दर्जा अव्वल असावा लागतो. सर्कशीतला जोकर झोपाळ्यांवर झुलतो, उड्याही मारतो, तोफेच्या तोंडीही जातो, गाड्या चालवतो आणि सगळ्यांना हसवतोही!तब्बल २४ ग्रँड स्लॅम नोव्हाकनं जिंकलेले आहेतच आणि तो तिथेच थांबणार नाही. वयाच्या ३७व्या वर्षी तो अजूनही ग्रँड स्लॅम स्पर्धेच्या अंतिम फेरीत धडक मारतो आहे. जर त्यानं खेळण्यामागची आपली स्वतःची प्रेरणा शाबूत ठेवली, तर माझ्या मते, तो आणखी दोन-तीन ग्रँडस्लॅम जिंकू शकेल.नोव्हाक जोकोविचनं इतिहासात आपलं नाव सुवर्णाक्षरात कोरलेलं आहे. जोपर्यंत टेनिस खेळलं जाईल, तोपर्यंत ते अबाधित राहील!!(ब्रिगेडियर दिनार दिघे गेली ३१ वर्षे भारतीय सेनेत कार्यरत असून कला-क्रीडा-संगीत व पर्यावरण संरक्षण हे त्यांचे आवडते विषय आहेत.)---------------------------------------.सकाळ+ चे सदस्य व्हा ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

Tennis Player : द जाेकर

Related Stories