सोनेरी स्वप्नं : अंबालक्ष्मी भेटल्या!

‘महालक्ष्मी संपत्ती देते, तर अंबाबाई आशीर्वाद देते. तुम्हा दोघींना काय पाहिजे?’

मी असा प्रश्न विचारला आणि दोन्ही चिमुरड्या पोरी भुवयांचा आकडा करून माझ्याकडं पाहू लागल्या. त्यांना काय बोलावं तेच समजेना.

महिनाभरापूर्वीची गोष्ट. ‘महायोद्धा अंबालक्ष्मी’ कादंबरी लिहायला घेतली होती. बऱ्यापैकी लेखन झालं होतं. संदर्भ म्हणून कोल्हापूर फिरायचं ठरवलं. सोबत कुणा जोडीदाराला नेलं तर फिरता येणार नाही म्हणून एकटाच एसटीने गेलो. दोन दिवस राहिलो. भरपूर फिरलो. अंबाबाई आणि महालक्ष्मीचे नवनवे पैलू समोर येत होते. कोल्हापूरची अंबाबाई की महालक्ष्मी हा प्रश्न तर सारखाच समोर उभा ठाकायचा. त्यात अंबाबाई गरिबांची देवी आणि लक्ष्मी श्रीमतांची देवी असाही सूर कानावर पडला होता. महालक्ष्मीची पूजा केल्यास धनप्राप्ती होते आणि अंबाबाईची पूजा केल्यास संकट नाहीसं होतं, असंही एका पुजाऱ्याने सांगितलं होतं. कुणाचं खरं कुणाचं खोटं कसलाच मेळ बसत नव्हता.

अखेर अंबालक्ष्मी या दोघीही एकच आहेत आणि त्यांच्यावर श्रद्धा असणाऱ्या भाविकाला दोघीही मातेसमान आहेत, असा निष्कर्ष काढून मी एसटी स्टँडकडं निघालो. तोच वाटेत दोन भिकारी पोरी आडव्या आल्या. एकीच्या हातात वाडगं तर दुसरीच्या कडेवर तान्हं लेकरू. त्या मला वाडगं दाखवत होत्या आणि त्यात चिल्लर टाक म्हणत होत्या. जाता जाता या पोरींच्या नजरेतूनही अंबालक्ष्मी शोधू, असा विचार करत मी त्यांना म्हणालो, ‘ये पोरीओ, महालक्ष्मी संपत्ती देते, तर अंबाबाई आशीर्वाद देते. तुम्हा दोघींना काय पाहिजे?’ मी दोघींच्या तोंडाकडं पाहत होतो. त्या काय उत्तर देतील, याकडं माझं लक्ष लागलं होतं. मोठीने क्षणभर धाकटीकडं पाहिलं आणि बळजबरी स्मित करत म्हणाली, ‘त्याच्यापेक्षा खायला देता का? लय भूक लागलीया,’ तिच्या या उत्तराने काळीजच हादरलं. क्षणात बॅगमधला जेवणाचा डबा काढून तिच्या हातात ठेवला आणि घाम पुसत तरातरा चालत एसटी स्टँडच्या दिशेने निघालो.

संपत्ती आणि आशीर्वादासमोरही भूकच सर्वश्रेष्ठ आहे, या वास्तवाचं भान करून देणाऱ्या जिवंत अंबालक्ष्मी भेटल्या होत्या.