अभिमान आहे तुझा..!

अडचणीत सापडला आहात ? आता काहीच होऊ शकत नाही ? सर्व मार्ग बंद झालेत... हे अशक्यच आहे ? अशी भावना मनात निर्माण होतेय... विचारांचे काहूर माजलेले असेल त्या वेळी शीतल देवी या १७ वर्षीय मुलीचा चेहरा डोळ्यासमोर आणा... मार्ग सापडेल, पर्याय मिळू लागतील हे नंतरचं पण त्या अगोदर उमेद जागी होईल, जिद्द सक्षम होईल. .आत्मविश्वास निर्माण होईल आणि निश्चितच आपोआप ऊर्जा तयार होईल. लहान थोरांसाठी... सर्व घटकांसाठी आणि सर्व क्षेत्रासाठी स्फूर्तीचा झरा म्हणजे शीतल देवी! अनेकांना कदाचित प्रश्न पडला असेल कोण ही शीतल देवी ? पण क्रीडा क्षेत्राशी जवळीक असलेले ऑलिंपिकनंतर पॅरिसमध्ये सध्या सुरू असलेले पॅरालिंपिक पाहत असणाऱ्यांसाठी पायानं तिरंदाजी करणारी शीतल अगोदरच प्रेरणास्रोत झाली आहे.कोणताही खेळ किंवा कोणतेही महान खेळाडू यांच्याशी तुलना करण्याचा प्रश्न नाही, पण शीतलची अनन्यसाधारण जिद्द आणि अशक्य ते शक्य करण्याचं धाडस कल्पनेच्याही पलीकडचं आहे. क्रिकेट विश्वकरंडक जिंकणाऱ्या रोहित शर्मा-विराट कोहली, ऑलिंपिक सुवर्णपदक विजेते अभिनव बिंद्रा, नीरज चोप्रा तसेच एकाच ऑलिंपिक स्पर्धेत दोन पदके मिळवणारी मनू भाकर त्याग-परिश्रम-यश याबाबतील महान आहेत आणि राहतील. पण शीतलच्या `पाऊल खुणा`गर्व करण्यासारख्याच आहेत..दोन हात आणि दोन पायांनी सर्वच जण यशाचा महामेरू गाठू शकण्याचा विचार करू शकतात पण दोन हात नसताना केवळ दोन पायांमध्ये हत्तीचे बळ आणणारी शीतल सरस ठरते. मिळवलेल्या विजेतेपदांची संख्या, करंडक, ट्रॉफी आणि पदके याच्या गोळाबेरजेवर एखादा खेळाडूचे श्रेष्ठत्व मोजले जाऊ शकते पण इतरांसाठी निर्माण केलेला आदर्श मग तो खेळासाठीचा असो वा सामान्य जीवनातला असो त्याच्यासमोर नतमस्तक होण्यासारखाच असतो. म्हणूनच शीतल सर्वांसाठी आदर्श ठरत आहे.तिरंदाजी हा खेळ हातानेच खेळला जाणारा खेळ. एका हातात तीरकमान पकडायचा आणि दुसऱ्या हाताने प्रत्यंचा ओढायची. म्हणजे दोन्ही हातांचा उपयोग करावाच लागतो, पण हात नसलेली एक मुलगी केवळ पायाने हा खेळ खेळते... अचूक लक्ष्यभेद करते... जागतिक क्रमवारीत पहिले स्थान मिळवते हे केवळ अद्भुत आहे..पूर्ण विश्वात पायाने तिरंदाजी करणारी ती एकमेव महिला खेळाडू आहे. एवढेच नव्हे तर केवळ तीन वर्षांत तिने आंतरराष्ट्रीय स्तरावर ठसा उमटवला आहे. जगात तिची दखल घेतली जात आहे. सध्या सुरू असलेल्या पॅरालिंपिकमधील तिची कामगिरी पाहून बार्सिलोना क्लबमधील एका फुटबॉलपटूनेही शीतलला सलाम केला.जम्मू-काश्मीरमधील किश्तवार या छोट्याशा गावात दोन्ही हात जन्मताच नसलेली मुलगी जन्माला आली. आपल्या या मुलीचं हे रूप पाहून तिला अपंग असल्याची जाणीव तिच्या आईवडिलांनी कधीच करून दिली नाही. भावासह शाळेत जाऊ लागलेली शीतल पायानेच लिहू लागली. मला शाळेत जायचा आवडते. मला शिकायचे आहे... असे ती म्हणायची खरंतर येथूनच तिच्यामध्ये असलेल्या जिद्दीचा आणि ऊर्जेचा दिवा प्रज्वलित झाला होता. आपल्या सवंगड्यांसह खेळताना ती पायानं झाडावरही चढायची, हात नसले तरी आपण कमी नाही ही जिद्द तिनं अगदी लहान वयातच दृढ केली..जम्मू-काश्मीरमध्ये सैन्याचे विशेष कार्यक्रम होत असतात. २०१९ मध्ये तरुण मुलांसाठी खेळाशी संदर्भात असाच एक कार्यक्रम होता त्यात शीतलही होती, हात नसलेली केवळ पायांच्या जोरावर शीतलची चपळता आणि तडफ सैन्यदलाच्या अधिकाऱ्यांच्या नजरेत आली. प्रथम त्यांनी तिला वेद्यकीय मदत देऊ केली. दोन्ही हात नसले तरी शीतलचा कल तिरंदाजी करण्याकडे होता. सैन्यदलाचे प्रशिक्षक अभिलाषा चौधरी आणि जम्मू-काश्मीरमधील तिरंदाजीतील प्रशिक्षक कुलदीप वाधवान यांनी मेहनत घ्यायला सुरुवात केली. तीरकमानचे एकूणच वजन आपल्याला पेलवणार नाही, असे शीतलला सुरुवातीला वाटत होते, पण अभिलाषा आणि कुलदीप यांनी शीतलला धीर दिला. .वेगळ्या उपकरणाच्या साहाय्याने तिला प्रशिक्षण देण्याचा प्रयत्न केला. तिच्यासाठी खास लाकडाची तीरकमानही तयार केली. त्यामुळे हळूहळू शीतलचा आत्मविश्वास वाढू लागला. या दरम्यान लंडन २०१२ पॅरालिंपिक स्पर्धेत हात नसलेल्या मॅट स्टूटझामन या तिरंदाजाने रौप्यपदक जिंकल्याचे समजले, मग तो कसा तिरंदाजी करतो त्यानुसार या दोन्ही प्रशिक्षकांनी शीतलच्या प्रशिक्षणामध्ये बदल केले.२०२१ पासून शीतलची आंतरराष्ट्रीय स्पर्धात भरारी घेण्याचा प्रवास सुरू झाला आणि अवघ्या तीन वर्षांत आता ती पॅरालिंपिक स्पर्धेत पदक विजेती ठरली. अर्थात तिचे लक्ष्य होते वैयक्तिक प्रकारात सुवर्णपदक जिंकण्याचे, पण एक-दोन प्रयत्नांत `बुल्स आय` १० पैकी १० गुण मिळवूनही तिचा प्रवास पदकापर्यंत पोहचू शकला नाही. मात्र प्रकाश यांच्यासह मिश्र दुहेरीत शीतलने ब्राँझपदक जिंकले. ही तर सुरुवात आहे पुढे जाऊन ती मोठी मजल मारणार हे निश्चितच आहे. २०२१ नंतर लगेचच २०२३ मध्ये झालेल्या आशिया पॅरागेम्समध्ये शीतलने वैयक्तिक आणि मिश्र दुहेरीत सुवर्ण तसेच महिला सांघिक प्रकारात रौप्यपदक जिंकले होते. तेथेच जगाने दिली दखल घेतली होती. .सुप्रसिद्ध उद्योगपती आनंद महिंद्रा यांनी तिला तत्काळ `महिंद्र` गाडी भेट देत असल्याचे जाहीर केले, परंतु विनम्र असलेल्या शीतलने मी अजून १९ वर्षांची नाही त्यामुळे मला सध्या ही भेट नको असे कळवले. पण आनंद महिंद्रा आपला शब्द विसरलेले नाहीत. आता सुरू असलेल्या पॅरालिंपिक स्पर्धेतील शीतलची कामगिरी पाहून त्यांनी गाडी कधी भेट देऊ असे पुन्हा विचारले.तीन महिन्यांअगोदर मुंबईत एक कार्यक्रम झाला होता. त्यात शीतलचा गौरव तर झालाच पण वर्षातील सर्वोत्तम खेळाडूचाही पुरस्कार तिला देण्यात आला. जगद्विख्यात आणि महान बुद्धिबळपटू विश्वनाथन आनंद यांनी त्यांच्या मुलाने शीतल देवीचे तयार केलेले स्केच शीतलला भेट दिले. एकूणच काय उद्योगपती, असो वा स्वतः महान खेळाडू असो शीतलचा सर्वांनाच गौरव आहे.शीतलचा असा करा गौरवशाळा-महाविद्यालय, विविध खेळांच्या अकादमी, अगदी कार्यलयांमध्ये थोरा मोठ्यांची छायाचित्र भिंतींवर लावली जातात. पण त्यासोबत शीतल देवी पायाने तिरंदाजी करत असलेले एखादे छायाचित्र केवळ तरुण होतकरू खेळाडूंसाठीच नव्हे तर सर्वसामान्यांसाठीही अशक्य ते शक्य करण्याची उमेद देणारे ठरू शकेल..सकाळ+ चे सदस्य व्हा ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

अभिमान आहे तुझा..!

Related Stories