निसर्गातील निवांत आनंदयात्री!

अलीकडे शहरातील गर्दी आणि कोलाहलाने माणसाचे सारे जीवन व्यापून टाकले आहे. त्यापासून दूर शांतता आणि निवांतपणा शोधण्याचा प्रयत्न केला जात आहे... अशा आनंदयात्रींची संख्या वाढू लागली आहे. .मानसिक ताण-तणावांतून मुक्ती मिळवण्यासाठी आपली संपत्ती सोडून हिमालयात जाणाऱ्या माणसांची कथा तुम्ही अनेकदा ऐकलेली असेल. पूर्वी याच कारणासाठी आत्मज्ञानाचा शोध घेण्यासाठी साधू-संन्यासी वनात वा लोकवस्तीपासून दूर जात असत. शहरातील गर्दी अन् कोलाहलाने मानवी प्राण्याचे सारे जीवन व्यापून टाकले आहे. सकाळी उठून गडबडीत सर्व आवरून कामावर जायचे म्हटले, की रस्त्यावरील वाहनांच्या गर्दीतून वाट काढावी लागते..बस थांब्यावरील गर्दी वा रेल्वे तिकिटांसाठीच्या रांगा वैताग आणतात. जिथे जावे तिथे वाहनांच्या-नागरिकांच्या रांगाच रांगा लागलेल्या असतात. घरात आल्यानंतरही झोपेपर्यंत असा कोलाहल मुंबईसारख्या महानगरीतील प्रत्येक व्यक्तीच्या वाटाला आलेला आहे. मात्र, आता अशा कोलाहलापासून दूर शांतता आणि निवांतपणा शोधण्याचा प्रयत्न केला जात आहे... अशा आनंदयात्रींची संख्या वाढू लागली आहे. आपल्या मनातील द्वंद्वांवर त्यांनी काढलेला तोडगा अनेक सकारात्मक बदल घडवत आहे..सात वेगवेगळी बेटे जोडल्यानंतर मुंबई बंदराची भरभराट करण्यासाठी देशाच्या कानाकोपऱ्यातून व्यापारी आणि कामगारांना सवलती देऊन इथे आणण्यात आले. १७ फेब्रुवारी १८८१ मध्ये इंग्रजांनी केलेल्या जनगणनेच्या वेळी मुंबईची एकूण लोकसंख्या ७ लाख ७३ हजार होती. १४४ वर्षांनंतर ती दीड कोटीहून अधिक झाली आहे.सांगायचे तात्पर्य एवढेच, की मुंबईसारख्या शहरात काही पिढ्या घालवल्यानंतर पक्के मुंबईकर आता पनवेल, अलिबाग, कर्जत इत्यादींसारख्या निसर्गरम्य परिसरात आपला निवांतपणा शोधू लागले आहेत. त्यामुळेच कर्जत-अलिबागसारख्या तालुक्यांमध्ये मुंबईतील अनेक सेलिब्रिटी, उद्योगपती, क्रिकेटपटू इत्यादींची फार्महाउस झाली आहेत. आठवड्यातील पाच दिवस मुंबईतील घरात घालवायचे आणि दोन दिवसांची सुट्टी फार्महाउसमध्ये एन्जॉय करायची..शहरी गोंगाटापासून दूर गावाकडे निसर्गरम्य वातावरणाचा आनंद घ्यायचा... अशी लाइफस्टाइल आता विकसित झाली आहे. भले स्थानिक शेतकऱ्यांच्या जमिनी विकत घेऊनच त्यांनी फार्महाउस उभारली असतील; पण त्यातून त्यांनाही रोजगाराची साधने निर्माण झाली आहेत. शेतकऱ्यांच्याही जीवनशैलीत आमूलाग्र बदल झालेला दिसतो.मांडवा जेट्टीवर गेल्यावर तुम्हाला रोहित शर्मा, रवी शास्त्री, अनुष्का शर्मा, सैफअली खान इत्यादींसारखे सेलिब्रिटी दिसले, तर स्थानिकांना अजब वाटत नाही. कारण, ते तिथे नेहमी येत असतात. गावकऱ्यांशी आपुलकीने वागतात. त्यांच्याशी मराठीतून संवाद साधतात. गावकऱ्यांच्याच मदतीने त्यांना फार्महाउसमध्ये विविध कामे करता येतात. केअरटेकर गावकरीही ‘शेठ लोक’ येणार म्हणून वाट पाहत असतात. साहजिकच ‘शेठ लोक’ येथील एक आपुलकीचा शब्द ठरत आहे..येथे एक म्हण प्रचलित होत आहे, ‘शेठ लोक खडे तो सरकार से बडे’... याचा अर्थ शेठ लोकांनी मनावर घेतले, तर जे काम सरकारी यंत्रणा करू शकत नाही, ते काम ते गावासाठी काहीही करून करू शकतात... गावातील सामाजिक कार्यातही त्यांचा सहभाग असतो. त्यांच्यामुळे येथील अर्थव्यवस्थेलाही चालना मिळत आहे.मुंबईकर शांत-निसर्गरम्य ठिकाणी येऊन राहू लागल्याची कारणे वेगवेगळी आहेत. मुंबईतील जमिनीच्या वाढलेल्या किमतीसह तेथील कोलाहलही त्याला तितकाच कारणीभूत आहे. कामाचा ताण आणि आधुनिक जीवनशैलीमुळे शहरवासीयांच्या जीवनपद्धतीत कमालीची गुंतागुंत आणि गोंधळ निर्माण झाला आहे. वाढत्या कामाच्या तणावाने आरोग्यही ढासळत असल्याने सर्व सोयीने संपन्न असलेल्या मुंबईमध्ये राहणाऱ्या प्रत्येक व्यक्तीला प्रवासातही बराच मनस्ताप होतो..त्याचे मानसिक आरोग्य बिघडत चालले आहे. शहरातील माणसे एखाद्या यंत्रातील भागाप्रमाणे विनातक्रार असे तणाव सोसत असतात. त्या सर्वांतून सुटका करून घेण्याचा प्रयत्न शहरातील एक वर्ग करीत आहे. कोरोना महामारीनंतर मुंबईपासून काही अंतरावर सेकंड होम असलेल्या घरात येऊन राहणाऱ्यांची संख्या वाढत चालली आहे. फार्महाउसमधल्या निसर्गरम्य वातावरणात त्यांना आराम मिळत असल्याने त्यांच्या प्रकृतीतही सकारात्मक बदल होतात.‘अर्थ ब्रिगेड फाउंडेशनच्या’ डॉ. सरिता सुब्रमण्यम अशांपैकीच एक. त्या सांगतात, ‘‘गावाकडच्या फार्महाउसमध्ये एक वेगळाच आनंद मिळतो, जो शब्दात सांगता येत नाही. जो फक्त इथे आल्यावर प्रत्येक क्षणाला अनुभवता येतो. मुंबईतील मर्यादित खोलीपेक्षा इथे ऐसपैस जागेत घराचे बांधकाम करता येते..वेगवेगळ्या प्रकारची झाडे लावता येतात. त्या झाडांवर बांधलेल्या घरट्यांतील पक्ष्यांच्या किलबिलाटाने मन प्रसन्न होते. शेतात सेंद्रिय खताद्वारे पिकवलेल्या धान्यामुळे पोषण चांगले होते. शहरी गोंगाटापासून दूर एकांतात मनावरील दडपण राहतच नाही. मन कायम प्रसन्न राहते.’’डॉ. सरिता सुब्रमण्यम मूळच्या दाक्षिणात्य. त्या आणि त्यांचे पती डॉ. पी. बी. सुब्रमण्यम यांची मुंबईतील ही दुसरी पिढी आहे. ते दोघेही वाइल्ड लाइफ एक्टिविस्ट आहेत. मुंबईतील स्थिर जीवन सोडून त्यांनी वीस वर्षांपूर्वी कर्जतमध्ये जाण्याचा निर्णय घेतला. मुंबईतील क्लिनिक सांभाळून ते आपल्या फार्महाउसमध्ये येत-जात असत. आरोग्याच्या कारणामुळे डॉ. सरिता सुब्रमण्यम कोरोनानंतर इथेच राहतात..देशाच्या कानाकोपऱ्यात फिरून त्यांनी जुन्या वस्तू जमवून इथे एक घर बांधले. त्यातून त्यांनी एक वेगळेच विश्व उभे केले. सुब्रमण्यम यांच्यासह व्यावसायिक कुमार ठक्कर, झहिर इराणी इत्यादींसारखे अनेक मुंबईकर कर्जतमध्ये येऊन राहतात. अलिबागमध्ये १९७० पासून मुंबईतील नागरिकांनी फार्महाउससाठी जागा घेण्यास सुरुवात केली. आज त्यांच्या दुसऱ्या पिढीने मुंबईतील दगदगीचे जीवन सोडून गावाकडे राहणे पसंत केले आहे.आंग्रे घराण्याचे नववे वंशज रघोजीराजे आंग्रे सांगतात, की मुंबईत कारोबार सांभाळून अलिबागमध्ये राहणाऱ्यांनी येथील लोकसंस्कृतीमध्ये मोलाची भर टाकलेली आहे. त्यांची येथील लोकजीवनात सरळमिसळ होत आहे... अलिबागमध्ये येताना ते लाँच सेवेचा वापर करत असल्याने नियमित प्रवास करणाऱ्यांचे काही ग्रुप तयार झाले आहेत. त्या ग्रुपमध्ये चालणाऱ्या चर्चांमधून त्यांच्या राहणीमानात कसा बदल होत आहे हे जाणवते..त्यातून निवांतपणा शोधणाऱ्यांची संख्या वाढत असल्याचे दिसून येते. अलीकडच्या ‘वर्क फ्रॉम होम’ संकल्पनेमुळे त्यातील अनेक जण अलिबागमधल्या सेकंड होममध्ये राहणे पसंत करतात, असे आंग्रे सांगतात. दोन दिवस इथल्या निसर्गरम्य वातावरणात वेळ घालवल्यावर मन प्रसन्न होते, असे अनेकांचे म्हणणे आहे. त्यातूनच लागून सुट्या आल्या, की कर्जत-अलिबागमध्ये पर्यटनही वाढू लागते. आता पर्यटन येथील मुख्य व्यवसाय होत आहे..साधारण ५० वर्षांपूर्वी अलिबागमधील वरसोली, किहीम, सासवणे इत्यादी गावातील स्थानिकांचा शेती, बागायती आणि मासेमारी प्रमुख व्यवसाय होता. मुंबई जवळ असतानाही मुंबईच्या अगदी विरोधातील परिस्थिती अलिबागच्या किनारपट्टीची होती. समुद्रकिनाऱ्यावर गेल्यावर त्यांना रात्रीचा मुंबईतील दिव्यांचा झगमगाट स्पष्ट दिसायचा; पण इथल्या अनेक गावांमध्ये २१ वे शतक सुरू होईपर्यंत वीजच नव्हती.अनेक गावांपर्यंत शेताच्या बांधावरून चालत जावे लागायचे. त्या विस्तीर्ण परिसरात आज हजारो फार्महाउस तयार झाली आहेत. आर्थिक सुबत्ता नांदू लागली आहे. तेथील भकासपणा संपून हिरवीगार वनराई तयार होत असल्याने फार्महाउस संस्कृतीत निवांतपणा शोधला जात आहे, शहरी कोलाहलापासून दूर राहण्यासाठी....सकाळ+ चे सदस्य व्हा ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

निसर्गातील निवांत आनंदयात्री!

Related Stories