Chandrayaan 4 Budget : मोदी सरकारचा मोठा निर्णय; चांद्रयान-४ साठी 2104 कोटींचं बजेट,शुक्र ऑर्बिटर मिशनही असणार एकदम खास

चांद्रयान-३ मिशनच्या यशानंतर, केंद्र सरकारने बुधवारी आगामी चांद्रयान-४ मिशनमध्ये काही प्रस्ताव मंजूर केले आहेत. मोदी सरकारने यासाठी २,१०४ कोटी रुपये देण्याची घोषणा केली आहेत. तसेच, मिशन पूर्ण करण्यासाठी ३६ महिन्यांचा कालावधी ठरवण्यात आला आहे.

मिशनमध्ये पाच मॉड्यूल असतील, जे दोन स्टॅक्समध्ये विभागले जातील. स्टॅक १ मध्ये चंद्रावर नमुना संकलन करण्यासाठी असेंडर मॉड्यूल आणि पृष्ठभागावर चंद्र नमुना संकलन करण्यासाठी डिस्ेंडर मॉड्यूल समाविष्ट आहे. दरम्यान स्टॅक २ मध्ये थ्रस्टसाठी प्रोपल्शन मॉड्यूल, नमुने गोळा करणे आणि ते नमुने धरण्यासाठी ट्रान्सफर मॉड्यूल आणि पृथ्वीवर नमुने परत आणण्यासाठी रि-एंट्री मॉड्यूल समाविष्ट आहे.

मुख्य वैशिष्ट्यांमध्ये अपग्रेड केलेल्या LVM3 रॉकेट्स वापरून दोन वेगवेगळ्या अंतराळयान स्टॅक्स दोन मिशनमध्ये प्रक्षेपित करणे समाविष्ट आहे. मिशन चंद्रावर उतरेल, नमुना संकलन करेल आणि सुरक्षितपणे परत आणण्यासाठी साठवेल. अंतराळयान चंद्र कक्षेत डॉकिंग आणि अनडॉकिंग ऑपरेशन करेल.

एप्रिल २०२४ मध्ये, भारतीय अंतरिक्ष संशोधन संस्था (ISRO) ने सांगितले होते की ते चंद्रावरून चंद्र खडक आणि माती (रेगोलिथ) पृथ्वीवर आणण्याच्या उद्देशाने आपले पुढील चंद्र मिशन, चांद्रयान-४ सुरू करण्यासाठी तयार आहे.

या मिशनमध्ये दोन वेगवेगळ्या रॉकेट्स - भारी-लिफ्टर LVM-3 आणि PSLV रॉकेट. एकाच चंद्र मिशनसाठी वेगवेगळे पेलाड्स वाहून नेण्यासाठी वापरण्यात येईल.

शुक्र ऑर्बिटर मिशन मंजूर

तसेच केंद्र सरकारने चंद्र आणि मंगळा पलीकडे जाऊन शुक्र ऑर्बिटर मिशन (VOM) विकसित करण्यास मंजुरी दिली आहे. "शुक्र, पृथ्वीवरील सर्वात जवळचा ग्रह आणि पृथ्वीसारख्या परिस्थितीत तयार झाल्याचा विश्वास आहे, ग्रह वातावरण कसे खूप वेगळ्या प्रकारे विकसित होऊ शकते हे समजून घेण्यासाठी एक अनोखी संधी देते," असे यावेळी सांगण्यात आले .

ISRO हे अंतराळयान विकसित करेल, प्रक्षेपित करेल आणि मार्च २०२८ मध्ये पूर्ण करेल. सरकारने या मिशनसाठी १२३६ कोटी रुपये आवर्ती केले आहेत, त्यापैकी ८२४.०० कोटी रुपये अंतराळयानवर खर्च केले जाईल.

या मिशनचा उद्देश शुक्राच्या पृष्ठभाग आणि उपपृष्ठभाग, वातावरणीय प्रक्रिया आणि सूर्याचा शुक्राच्या वातावरणावर होणारा प्रभाव यांच्याबद्दल अधिक चांगली माहिती मिळवणे हा आहे. हे मिशन भारतासाठी अत्यंत महत्वपूर्ण ठरणार आहे.