Spacesuit Research : अंतराळवीरांना पाण्याच्या कमतरतेचं आता नो टेंशन! संशोधकांनी बनवलं खास स्पेससूट, कशापासून बनवणार पाणी?

Space Research : आत्तापर्यंत अंतराळयात्रींना अंतराळात पाण्याची कमतरता जाणवत होती. पण आता हे चित्र बदलणार आहे. विज्ञान जगतात आणखी एका क्रांतिकारी संशोधनाची भर पडली आहे. अमेरिकेच्या वेइल कॉर्नेल मेडिसिन आणि कॉर्नेल विद्यापीठातील संशोधकांनी अंतराळवीरांच्या वापरासाठी एक विशेष प्रकारचा स्पेससूट विकसित केला आहे. हा सूट अगदी कमी वेळात मूत्रापासून स्वच्छ पिण्याचे पाणी तयार करू शकतो.

“ड्यून” या सायन्स फिक्शन चित्रपटात दाखविल्याप्रमाणे पाणी पुनर्प्राप्त करणारा सूट (stillsuit) या नवीन सूटची प्रेरणा आहे. हा सूट मूत्र गोळा करतो, ते शुद्ध करतो आणि पाच मिनिटांच्या आत एका पाईपद्वारे थेट अंतराळवीरांना पिण्याचे पाणी उपलब्ध करून देतो. NASAच्या आर्टेमिस प्रोग्राम अंतर्गत दीर्घ अंतराळ प्रवासांसाठी हा सूट उपयुक्त ठरणार आहे. या महत्वाकांक्षी कार्यक्रमाअंतर्गत NASA चा उद्देश २०२६ पर्यंत चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर आणि २०३० पर्यंत मंगळावर अंतराळवीरांना पाठविणे आहे.

सोफिया एटलिन यांच्या नेतृत्वाखालील संशोधकांनी हा सूट विकसित केला आहे. एटलिन यांच्या म्हणण्यानुसार, “आतापर्यंत अंतराळवीरांच्या सूटमध्ये फक्त एक लिटर पाण्याची सोय असते. पण येत्या काळात नियोजित असलेल्या दीर्घ अंतराळ यात्रांसाठी (१० तासांपर्यंत) आणि अत्यावश्यक परिस्थितींमध्ये (२४ तासांपर्यंत) हे पुरेसे नसते.”

आत्तापर्यंत अंतराळवीर अंतराळात मलमूत्र गोळा करण्यासाठी अत्यंत अस्वस्थ आणि गळती होणारे कपडे वापरायचे. या नवीन सूटमुळे अंतराळातील कचरा व्यवस्थापन अधिक कार्यक्षम होणार आहे. हा सूट आकारात लहान आणि वजनात हलका (८ किलो) असून वापरण्यास सोयीस्कर आहे. त्यामुळे अंतराळवीरांच्या सूटमध्ये सहज बसवता येतो.

न्यूयॉर्कमध्ये हा सूट स्वयंसेवी लोकांवर चाचणी घेण्यात येणार आहे. या चाचण्यांमध्ये सूटची कार्यक्षमता आणि सुरक्षा तपासली जाणार आहे. सर्व चाचण्या यशस्वी झाल्यानंतर या सूटचा प्रत्यक्ष अंतराळ मोहिमांमध्ये वापर केला जाणार आहे.