World Heritage Day 2024: युनेस्कोच्या जागतिक वारसा यादीत झालाय अद्भुत अशा या हिंदू मंदिरांचा समावेश, पहा फोटो

Hoysala Temple : होयसळा स्थापत्य ही हिंदू मंदिर स्थापत्य कलेतील इमारत शैली आहे जी होयसला साम्राज्याच्या राजवटीत 11व्या आणि 14व्या शतकादरम्यान विकसित झाली होती. आज भारतातील कर्नाटक राज्यात 13 व्या शतकात दक्षिणेकडील दख्खनच्या पठारावर वर्चस्व असताना होयसाला प्रभाव शिखरावर होता.

या कालखंडात बांधलेली मोठी आणि छोटी मंदिरे होयसाळ स्थापत्यशैलीची उदाहरणे आहेत. ज्यात बेलूर येथील चेन्नकेसव मंदिर हळेबिडू येथील होयसाळेश्वर मंदिर आणि सोमनाथपुरा येथील केसवा मंदिर यांचा समावेश आहे. यापैकी आता चन्नकेशव मंदिराचा युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळांमध्ये समाविष्ट करण्यात आली आहेत.

कर्नाटकातील तीन होयसळा काळातील मंदिरे नुकतीच ‘सेक्रेड एन्सेम्बल्स ऑफ द होयसळास’च्या एकत्रित नोंदी अंतर्गत, युनेस्कोच्या जागतिक वारसा यादीत समाविष्ट करण्यात आली आहेत.

12व्या शतकात बांधलेले हे मंदिर जागतिक वारसा यादीत समाविष्ट होणारे भारतातील 42 वे स्मारक आणि कर्नाटकचे चौथे स्मारक आहे. तुम्हालाही या मंदिरांचे सौंदर्य पाहायचे असेल तर जाणून घेऊया या मंदिरांची खासियत काय आहे. ही मंदिरे आणि इथे कसे जायचे.

होयसाळ राजघराणं

होयसाळ राजवंशाच्या राज्यात बांधले गेलेले मंदिर म्हणून यांची खास ओळख आहे. होयसाळ घराण्याने त्यांच्या कारकिर्दीत अनेक मंदिरे आणि धार्मिक स्थळे बांधली. कर्नाटकातील होयसाळ मंदिरे हे त्याचे अतिशय सुंदर उदाहरण आहे.

होयसाळ मंदिरे इतकी सुंदर आहेत की तिथल्या दगडात काव्य लिहिलेले असते. ते द्रविडीयन आणि नागारा शैलींचे बांधकाम पाहण्यास मिळते.

होयसाळ मंदिरे बेलूर येथे स्थित चन्नकेसव मंदिर हे इतर मंदिरांपैकी सर्वात मोठे आहे आणि ते भगवान विष्णूला समर्पित आहे. हळेबिडूचे होयसलेश्वर मंदिर भगवान शिवाला समर्पित आहे. केशव मंदिर यापेक्षा लहान आहे पण त्याचे सौंदर्य पाहण्यासारखे आहे.

या मंदिरांच्या भिंतींवर विविध देवी-देवतांच्या मूर्ती कोरलेल्या आहेत. या मंदिरांचे आणखी एक वैशिष्ट्य म्हणजे ते झिग-झॅगच्या आकारात बांधलेले आहेत.

आपण आणखी काय पाहू शकता?

या तीन मंदिरांव्यतिरिक्त, केदारेश्वर मंदिर, गोरूर धरण, बसदी हल्ली, पुरातत्व संग्रहालय, श्रावणबेळगोला यांसारख्या इतर अनेक पर्यटन स्थळांनाही तुम्ही भेट देऊ शकता. केदारेश्वर मंदिर हा होयसाळ मंदिराचा एक भाग आहे. येथे असलेली नंदीची मूर्ती या मंदिराच्या सौंदर्यात भर घालते.

श्रवणबेळगोला हे दक्षिण भारतातील प्रमुख जैन तीर्थक्षेत्र आहे. बसडी हल्लीमध्ये तीन अतिशय प्रसिद्ध जैन मंदिरे आहेत - पार्श्वनाथ स्वामी मंदिर, आदिनाथ स्वामी मंदिर आणि शांतीनाथ स्वामी मंदिर. या महत्त्वाच्या ठिकाणांना भेट देण्याचा आनंदही तुम्ही घेऊ शकता.

होयसाळ मंदिरात कसे जायचे

हि मंदिरे म्हैसूरपासून 150 किमी आहे. म्हैसूरहून इथे पोहोचायला तीन तास लागतात. ट्रेन किंवा फ्लाइटने तुम्ही इथे सहज पोहोचू शकता. याशिवाय बंगलोरहूनही तुम्ही इथे सहज येऊ शकता. इथून होलबिडूला पोहोचायला ४ तास लागतात.