दक्षिण भारतातील या मंदिरात भगवान शिव नागराज म्हणून आहेत विराजमान

दक्षिण भारत आपल्या नैसर्गिक सौंदर्य आणि संस्कृतीसाठी प्रसिध्द आहे. येथे बरीच प्रसिद्ध मंदिरे आहेत, जिथे दूरवरुन लोक दर्शनासाठी येत असतात. दक्षिणेत भगवान शिवची बरीच मंदिरे आहेत, हे वेगवेगळ्या नावांनी प्रसिद्ध आहे. अशाच एका शिव मंदिराबद्दल (kumbakonam shiva temple) बोलू जे अतिशय आश्चर्यकारक आहे. या मंदिरात भगवान शिव नागराज म्हणून विराजमान आहेत. तामिळनाडूतील कुंभकोणम येथील नागेस्वारा स्वामी मंदिर (nageswara swamy temple) जे केवळ पाहण्यासारखेच सुंदरच नाही; तर या मंदिराबद्दलची भिन्न श्रद्धा देखील आहे. उत्तर भारताच्या तुलनेत दक्षिणेकडील मंदिरांची रूपरेषा अगदी वेगळी आहे. हेच कारण आहे की ते बऱ्याच लोकांना आकर्षित करतात. त्याचबरोबर हे मंदिर सर्वात प्राचीन मंदिरांमध्ये मोजले जाते. (know-about-kumbakonam-shiva-temple-nageswaraswamy-history)

नागेश्वरस्वामी मंदिराचा इतिहास

मंदिराशी संबंधित अनेक शिलालेख आहेत. ज्यात चोल, तंजावर नायक आणि तंजावर मराठा राज्यांचे योगदान दर्शविले जाते. भगवान शंकराचे हे मंदिर (shiv temple in south India) चोल राजा आदित्यने नवव्या शतकात बांधले होते. या मंदिराची खास गोष्ट म्हणजे चित्तीरायच्या तामिळ महिन्यात म्हणजे एप्रिल आणि मेच्या पहिल्या तीन दिवसात सूर्यप्रकाश थेट येथे प्रवेश करतो. हेच कारण आहे की याला सूर्य कोट्टम आणि किझा कोट्टम म्हणून देखील ओळखले जाते. मंदिर परिसर राज्यातील सर्वात मोठे आहे आणि येथे गेटवे टॉवर आहेत, ज्याला गोपुरम म्हणून ओळखले जाते. इतकेच नाही तर मंदिरात इतरही अनेक मंदिरे आहेत, त्यापैकी नागेश्वर, प्रलयमनाथार आणि पेरियान्यागी ही प्रमुख आहेत. मंदिर संकुलात अनेक हॉल आणि तीन उपसर्ग आहेत.

नागेश्वरस्वामी मंदिराचे वैशिष्ट्य

नागेश्वरस्वामी मंदिरात दररोज सकाळी ५.३० ते रात्री १० या वेळेत धार्मिक विधी असतात आणि या कॅलेंडरमध्ये बारा वार्षिक उत्सव असतात. त्याच वेळी भोलेनाथच्या या मंदिराचा उल्लेख तेवाराम अर्थात शिव वंदनाच्या स्तोत्रातही आहे. याशिवाय, ती पापल पेट्रा स्थलम या श्रेणीमध्येही आहे. या मंदिरात भगवान शिव कुंभकोणमच्या मध्यभागी आहे. सध्या या मंदिराची देखभाल व देखभाल तमिळनाडू सरकारच्या हिंदू धार्मिक आणि धर्मादाय समझोता विभागामार्फत केली जाते.

मंदिराविषयी काय श्रद्धा आहेत

या मंदिराशी संबंधित असलेल्या कथांनुसार, जेव्हा नागराजाला पृथ्वीवरील वजन जास्त जाणवले, तेव्हा त्याने तपश्चर्या केली. तपस्याने प्रसन्न झाल्याने, माता पार्वती हजर झाल्या आणि त्याने तिला शक्ती दिली. या मंदिरात नागा थेरथम नावाचा जलाशय आहे. याशिवाय वनुग्रहातील ९ ग्रहांपैकी एक मानल्या जाणाऱ्या राहुचे मंदिरातही स्थान आहे. या मंदिराबद्दल आणखी एक पौराणिक कथा आहे, ज्यात सांगते की नाग दक्ष आणि कर्कोटक यांनी येथे भगवान शिवची पूजा केली. यासह असेही म्हटले जाते की राजा नालाने तिरुनेलार येथे भगवान शिवची पूजा केली. तिरुनगेश्वरम येथे एक नागानाथार मंदिर आहे, ज्यात मंदिरासारखी वैशिष्ट्ये आहेत.