नागपूर : कोरोनामुळे सर्वत्र लॉकडाउन असताना वनविभागाचे कमर्चारी वनात सतत गस्त घालीत आहेत. त्यामुळे नागपूर वनविभागातील जंगलांमध्ये सुमारे 2,900 किलोमीटरची जाळरेषा तयार करून वणवे पसरू नये, यासाठी खबरदारी घेण्यात आली आहे. या खबरदारीमुळे जंगलातील वणवे यंदा गेल्या वर्षीच्या तुलनेत कमी झाले आहेत.
भारतीय वन सर्वेक्षण संस्थेने वणव्यांच्या दृष्टीने अतिसंवेदनशील क्षेत्र कोणते याचे निकष तयार केले आहेत. या निकषांच्या आधारे नागपूर वन विभागाने नऊ क्‍लस्टर्स तयार केले आहेत. विविध भागांच्या संवेदनशीलतेनुसार वणवा नियंत्रण केंद्र तयार करण्यात आली आहेत. या केंद्रांवर 24 तासांसाठी वनरक्षक, वणव्यांवर देखरेख करणारे कर्मचारी आणि वनमजूर यांची नियुक्ती करण्यात आली आहे. असे 34 केंद्र विभागात तयार करण्यात आले आहेत. आग पसरू नये म्हणून उपयोगात आणले जाणारे सुमारे 200 फायर ब्लोअर्सही नागपूर विभागातील या केंद्रांवर तयार ठेवण्यात आले आहेत.
वणवे रोखण्यामध्ये जाळरेषांची भूमिका महत्त्वाची असते. वनविभागाच्या नियंत्रण कक्षाला भारतीय वन सर्वेक्षण संस्थेकडून 24 तास आगींबद्दलच्या सूचना मिळत असतात. त्यानुसार गुगल अर्थच्या साहाय्याने वणव्याची जागा शोधून संबंधित क्षेत्रातील अधिकारी आणि कर्मचारी यांना त्याबाबत सूचना दिली जात असल्याचे वनविभागाने म्हटले आहे.
वणवा लागल्यास त्या बाबतचा संदेश सर्व कर्मचाऱ्यांना जातो. त्याशिवाय सुमारे 100 सरपंच, पोलिस पाटील आणि संयुक्त वन व्यवस्थापन समितीचे सदस्य यांनीही यासाठी स्वत:ची नोंदणी केली आहे. वनविभागाची चमू पोहोचेपर्यंत हे लोकही घटनास्थळी पोहोचून आग विझवण्याचा प्रयत्न करतात. प्रत्येक वनपरिक्षेत्रात कार्यशाळा घेण्यात आल्या. मागील वर्षी वणवे नियंत्रणात वन विभागाला मदत करणाऱ्या सुमारे 300 ग्रामस्थ आणि स्वयंसेवी संस्थांचे सदस्य यांना सन्मानित करण्यात आले, असे नागपूर वन विभागाचे उपवनसंरक्षक प्रभुनाथ शुक्‍ला यांनी सांगितले.
नागपूर वन विभागात मागील वर्षाच्या तुलनेत आगींची संख्या कमी झाली आहे. मागील वर्षी मार्च महिन्यात 146, तर 13 एप्रिल 2019 पर्यंत 121 घटनांची नोंद करण्यात आली होती. याच काळात यंदा जंगलात केवळ अशा तीन घटना घडल्याची माहिती नागपूर वनविभागाने दिली आहे.
सकाळ+ चे सदस्य व्हा
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.