आनंदवार्ता... कोरोनाचा संसर्ग दर कमी करण्यासाठी तयार केले हे मॉडेल...

नागपूर : राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज नागपूर विद्यापीठाच्या तीन प्राध्यापकांनी कोविड विषयावर गणितीय मॉडेल तयार केले. या माध्यमातून संसर्ग दर कमी करणे आणि रुग्णांना कोरोनामुक्त करण्यासाठी खऱ्या अर्थाने उपयुक्त ठरणार आहे. विज्ञान शाखेचे माजी अधिष्ठाता आणि गणित विभागाचे माजी प्रमुख डॉ. के. सी. देशमुख यांच्या नेतृत्वात लक्ष्मीनारायण इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्‍नॉलॉजीचे सहाय्यक प्राध्यापक डॉ. एस. डी. वरभे आणि लेमदेव पाटील महाविद्यालयाचे विभागप्रमुख डॉ. एन. के. लांबा यांनी तयार केलेले मॉडेल आरोग्य विज्ञान व तंत्रज्ञान क्षेत्रातील तंत्रज्ञ आणि संशोधकांना उपयुक्त ठरणार आहे.

"एसआयआरएम' हे मॉडेल संशयित, बाधित, कोरोनामुक्त आणि मृत्यू या चार मुद्यांवर आधारित आहे. कोरोना विषाणूपासून मुक्‍त होण्यासाठी संपूर्ण जग झुंज देत आहे. हा रोग अत्यंत संक्रमित आणि रोगजनक विषाणूजन्य संसर्गजन्य रोग आहे, असा दावा चीनमध्ये करण्यात आला. या रोगावर लस उपलब्ध नसल्याने तो जगभर वेगाने पसरत आहे. ही परिस्थिती अनियंत्रित होत चालली आहे. विशेषत: विकसनशील देशांमध्ये लाखो रुग्णांचा मृत्यू होत आहे.

गोळीबार चौकातील पाच जण कोरोना पॉझिटिव्ह, नागपुरातील एकूण संख्या झाली...

यातूनच देशाच्या संसर्गाचा संसर्ग रोखण्यासाठी, भविष्य सांगण्यासारख्या गणिताच्या मॉडेलला प्रतिबंधक घटक आणि अनुकूल परिस्थितीबद्दल माहिती देणे आवश्‍यक आहे. "एसआयआरएम' मॉडेल शारीरिक स्वरूपाचे होते आणि संख्यात्मक गणितांचे वर्णन केले गेले. तसेच प्रतिबंधात्मक घटकाच्या परिणामावर विचार करून विशेष प्रकरणांवर चर्चा करण्यात आली. अभ्यासाचे महत्त्व म्हणजे प्रतिबंधक घटक संक्रमणाचे प्रमाण कमी करते, आरोग्य सुधारण्यास मदत करते आणि मृत्यूचे प्रमाण खूपच कमी करण्यासही मदत करत.

या मॉडेलमध्ये संपूर्ण जगाच्या सद्यस्थितीबद्दल चर्चा करण्यात आलेली आहे. शिवाय विविध परिस्थितींमध्ये प्रतिबंध घटकांचे कार्य विश्‍लेषण करण्यात आले आहे. त्यानंतर लोकसंख्या आणि मॉडेलमध्ये नमूद केलेल्या अटींच्या आधारे अचूकता बदलू शकते, असा निष्कर्ष काढला गेला, अशी माहिती विद्यापीठाचे माजी अधिष्ठाता डॉ. देशमुख यांनी दिली.
 

महत्त्वपूर्ण निरीक्षणे

1)जेव्हा संसर्ग लोकसंख्येच्या वहन क्षमतेपेक्षा कमी असतो तेव्हा त्याचे प्रमाण एका व्यक्तीकडून दुसऱ्या व्यक्तीकडे वहन होण्याचे प्रमाण कमी होते, मृत्यूचे प्रमाण वेळेनुसार बदलते. 2)जेव्हा संसर्ग लोकसंख्येची क्षमता पार पाडण्यापेक्षा जास्त असतो तेव्हा त्याचे प्रमाण वेळोवेळी व्यक्तीकडून वाढते. यानंतर आरोग्य सुधारणा आणि मृत्यू दर कमी होणे. 3) जेव्हा संसर्ग लोकसंख्येच्या वहन क्षमतेच्या बरोबरीचा असतो तेव्हा त्याचा प्रसार दर नगण्य असतो.