स्क्रब टायफसचा उद्रेक

नागपूर : मागील वर्षी स्क्रब टायफसच्या आजाराने 33 रुग्णांचे बळी घेतले होते, तर 201 रुग्ण आढळून आले होते. यंदा ऑगस्टपासून स्क्रब टायफसने पुन्हा डोकं वर काढले आहे. विशेष असे की, स्क्रब टायफसच्या 50 रुग्णांची नोंद मेडिकलमध्ये झाली असून यातील 6 जणांचा मृत्यू झाला आहे. यामुळे नागरिकांमध्ये भीतीचे वातावरण आहे. 
ट्रॉम्बिक्‍युलीड माइट्‌सचे लारव्हे; ज्याला चिगर माइट्‌स म्हणतात त्याच्यातील ओरिएन्शिया सुसुगामुशी जंतू मानवी शरीरात प्रवेश केल्याने स्क्रब टायफसचा धोका आहे. स्क्रब टायफसवर उपचार न घेतल्यास साधारण 50 टक्के रुग्णांना मेंदूचा आजार होतो. योग्य उपचार मिळाले नाही, तर 25 टक्के रुग्णांचा मृत्यूही होतो. गेल्या वर्षी ऑगस्ट महिन्यात नागपुरात सर्वाधिक रुग्ण आढळून आले होते. एकट्या नागपुरात 100 रुग्णांची नोंद झाली होती. या आजाराचे मूळ शोधून काढण्यासाठी नागपुरात दिल्ली येथील राष्ट्रीय रोगनियंत्रण केंद्राचे (एनआयसीडी) पथक आले होते. त्यांच्या मदतीला आरोग्य विभागाच्या हिवताप व हत्तीरोग विभागातील कीटकशास्त्रज्ञ होते. रुग्ण आढळून येणाऱ्या भागातील उंदीर पकडण्यासाठी आरोग्यकर्मचाऱ्यांना "रॅट ट्रॅप' लावण्यात आले होते. पकडलेल्या उंदरांच्या अंगावरील चिगर माइट्‌स काढून अभ्यासही केला होता. 
आरोग्य विभागात 23 रुग्णांची नोंद 
स्क्रब टायफसच्या 50 रुग्णांची नोंद मेडिकलमध्ये झाल्यामुळे येथील वैद्यकीय वर्तुळात खळबळ उडाली आहे. त्याचप्रमाणे आरोग्य विभागातही 23 रुग्णांची नोंद झाली आहे. आरोग्य विभागाच्या नोंदीत शहरातील दोन रुग्णांसह भोपाळ, इटारशी आणि भंडारा येथील प्रत्येकी एका रुग्णाचा समावेश आहे. 
प्रतिबंधक उपाय 
डायइथील टॉल्युअमाइड किंवा बेनझील बॅन्झोईट अंगावर लावावे. उंदीर नियंत्रणाकरिता उपाय करावे. उंदीर मारण्याचे औषध टाकावे. कपडे बदलत असताना कपडे झटकून घालावे. झाडाझुडपात काम करून आल्यावर आपले कपडे गरम पाण्यात भिजवावे. गरज पाण्याने अंघोळ करावी. घरे, दवाखाना, कार्यालयाच्या परिसरात वाढलेल्या गवतावर 20 सेंटीमीटर उंचीपर्यंत तज्ज्ञांच्या सल्ल्यानुसार कीटकनाशकाची फवारणी करावी. स्क्रब टायफस हा आजार एका व्यक्तीपासून दुसऱ्या व्यक्तीला होत नाही. मात्र, एका व्यक्तीच्या शरीरावर, कपड्यावर चिकटलेल्या दूषित चिगर त्याच्या निकट संपर्कातील व्यक्तीपर्यंत पोहोचू शकतात, असे आरोग्य विभागातर्फे कळविण्यात आले आहे.