Bangladesh Crisis : शेख हसीना भारतात आल्या-पुढे काय?

बांग्लादेश मधून पलायन केलेल्या माजी पंतप्रधान शेख हसीना यांना भारतात येऊन आज 11 दिवस झाले. भारत सरकार त्यांना वाऱ्यावर सोडणार काय, असा प्रश्न विचारता बांग्लादेशमधील भारताचे माजी उच्चायुक्त पिनाक रंजन चक्रवर्ती म्हणाले, ``त्या भारतात जितके दिवस राहू इच्छितात, तितके दिवस त्यांना राहू दिलं जाईल. वि आर नॉट गोईंग टु डम्प हर.’’ .ते म्हणाले, ``अडचण आहे, ती त्यांच्याविरूद्ध बांग्लादेशात गुन्हा दाखल झाला, तर त्यांचे प्रत्यार्पण करण्याची मागणी बांग्लादेश सरकार करू शकते.’’ त्यांच्या या शक्यतेला बांग्लादेशातून 15 ऑगस्ट रोजी दुजोरा मिळाला, तो बांग्लादेशच्या हंगामी सरकारच्या परराष्ट्र मंत्री मोहंमद तौहिद हुसेन यांच्याकडून. ``हसीना यांच्याविरूद्ध गंभीर स्वरूपाचे गुन्हे आहेत. त्यामुळे बांग्लादेश भारताकडे त्यांच्या प्रत्यार्पणाची मागणी करू शकते,’’ असे ते म्हणाले.भारत व बांग्लादेश दरम्यान प्रत्यार्पण करार आहे. 28 जुलै 2016 रोजी त्यावर दोन्ही बाजूंनी हस्ताक्षरे झाली होती. फरार गुन्हेगार, दहशतवादी यांचे प्रत्यार्पण करणे, हा त्याचा उद्देश होता. शेख हसीना यांच्याविरूद्ध `नरसंहार (जेनोसाईड)’ करण्याचा गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे. .सरकारचे सल्लागार व नेते महंमद युनूस यांनी दोन दिवसापूर्वी बोलताना हसीना यांचे `मॉन्स्टर (राक्षस)’ असे वर्णन केले आहे. अशा परिस्थितीत त्यांना जितके जास्त संरक्षण, अभय भारत देईल, तितके दुतर्फा संबंध कडवट होतील.हसीना यांनी भारतातून केलेल्या पहिल्याच निवेदनात, ``ज्यांनी हिंसाचार केला, तसंच बंगबंधू शेख जिबूर रहमान यांच्या पुतळयाची विटंबना करून तो धाराशाही करण्याचा प्रयत्न केला,’’ त्यांच्याविरुदध सक्त कारवाई करण्याची मागणी केली. या विधानाची दखल घेत तौहिद हुसेन यांनी तत्काळ भारताचे बांग्लादेशमधील उच्चायुक्त प्रणय वर्मा यांची भेट घेऊऩ त्याबाबत निषेध नोंदविला व ``या प्रकारची भारतातून होणारी निवेदने भारत-बांग्लादेश च्या संबंधांना बाधक ठरतील,’’ असा इशारा दिला. .त्याबरोबर हुसेन यांनी ``सीमेवर होणाऱ्या हिंसाचाराचा उल्लेख करीत तीस्ता नदीचा तंटा संपुष्टात आणावा,’’ अशी मागणी केली. ``बांग्लादेशात अल्पसंख्याक (हिंदू) सुरक्षित राहातील, याची काळजी घेतली जाईल,’’ असे आश्वासन दिले. विशेष म्हणजे, हिंदूंवर होणाऱ्या वाढत्या हल्ल्याबाबत भारताने चिंता व्यक्त केली, तसे महंमद युनूस यांनी ते थांबविण्याचे आवाहन केले. ``असेच हल्ले चालू राहिले, तर मी राजीनामा देईन,’’ असाही इशारा त्यांनी दिला. सातव्या शतकात बांधलेल्या ढाक्यातील ढाकेश्वरी (ढाक्याची देवता) राष्ट्रीय मंदिराला भेट देऊन वातावरण शांत करण्याचा प्रयत्न केला. पण, त्या पाठोपाठ आलेली प्रसिद्ध सिनेदिग्दर्शक रित्विक घटक यांच्या वडीलोपार्जित घरावरील हल्ल्याची व त्याला जमीनदोस्त केल्याच्या बातमीने अद्याप हिंदूंविरूद् होणाऱ्या हल्ल्याची तीव्रता कमी झालेली नाही, हेच दर्शविते..पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 15 ऑगस्ट रोजी लाल किल्ल्यावरून केलेल्या भाषणात बांग्लादेशमध्ये अल्पसंख्याक हिंदूंविरूदध होणाऱ्या हिंसाचाराचा उल्लेख करून ``तेथील सरकार त्याबाबत पावले टाकील,’’ अशी आशा व्यक्त केली. ``बांग्लादेशच्या प्रगतीसाठी व विभागीय शांततेसाठी भारत सरकार कृतीशील राहील,’’ अशीही ग्वाही दिली. बांग्लादेश मध्ये रोज नवनव्या घटना घडत आहेत.आंदोलक विद्यार्थ्यांचा राजकीय दबाव इतका वाढला आहे, की त्यांनी सर्वोच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशांविरूद्ध प्रक्षुब्ध निदर्शने करताच प्रमुख न्यायाधिशासह अन्य न्यायाधिशांनी आपल्या पदाचे राजीनामे दिले. महंमद युनूस यांच्या हंगामी मंत्रीमंडळातील प्रत्येक मंत्रालयाशी एका विद्यार्थ्याला संलग्न करण्यात आले आहे. त्यांचे औपचारिक स्थान काय असेल, याचा खुलासा करण्यात आलेला नाही. हे विद्यार्थी मंत्रालयात सल्लागाराचे काम करतील, असे दिसते. आंदोलनाविरूद्ध पाऊल टाकण्याचा कुणी प्रयत्न केला, तर त्याला जोरदार विरोध करतील. युनूस यांनी आंदोलनाला पाठिंबा देऊऩ त्यांना सत्तेत सहभागी केले असले, तरी ते सरकारच्या डोक्यावर बसणार नाही, याची काळजी त्यांना घ्यावी लागेल..Bangladesh: भारतात घुसखोरी करणाऱ्या तब्बल 'इतक्या' बांगलादेशींना बीएसएफने केली अटक!.ट्यूनिशियातून अरब स्प्रिंगची सुरूवात झाली. त्याचे लोण नंतर इजिप्त, श्रीलंका व अलीकडे बांग्लादेशात पसरले म्हणून त्यास ‘बांग्लास्प्रिंग’ असे म्हणता येईल. राजदूत पिनाक चक्रवर्ती यांच्यामते, ``ज्यांना स्वातंत्र्याची कदर नाही, अशा तत्वांनी मुजिबूर रहमान यांच्या पुतळ्याची विटंबना केली. बांग्लादेश मध्ये आलेले सरकार हे बदला घेणारे सरकार होय.’’ ते म्हणाले, ``स्वातंत्र्यसैनिकाच्या मुलांना देण्यात कोटा पद्धतीविरुद्ध सुरू झालेल्या आंदोलनाला हसीना यांनी अतिशय निर्दयतेने हाताळले, हे त्यांच्याविरूध झालेल्या उठावाचे प्रमुख कारण होय. अर्थात त्यात `फॉरेन हँड’ असण्याची शक्यता टाळता येत नाही. (त्या संदर्भात चीन, पाकिस्तानची गुप्तचर संघटना आयएस आय व अमेरिका यांची नावे घेतली जातात.) तरीही आंदोलन उत्स्फूर्त होते, हे खरे.’’ ``बांग्लादेशातील घटनांबाबत भारताची भूमिका योग्य आहे. .Bangladesh Violence : "बांगलादेश हिंसाचार प्रकरणाची सखोल चौकशी करून पीडितांना न्याय द्यावा''; हसीना यांची मागणी.जेव्हा जेव्हा शेजारच्या देशात अस्थिरता होते, तेव्हा त्यात भारताने हस्तक्षेप करून परिस्थिती आटोक्यात आणावी, अशी संबंधित देशातील जनतेची अपेक्षा असते. परंतु, भारताने हस्तक्षेप केला, की तेच लोक भारताविरूद्ध जातात. नेपाळ, मालदीव, श्रीलंका ही त्याची उदाहरणे आहेत. म्हणूनच शेजारी देशात कोणतेही सरकार आलं, तरी त्याबरोबर समतेच्या दृष्टीने भारताने आपले परराष्ट्र धोरण राबविले आहे.’’बांग्लादेशमधील माजी उच्चायुक्त रीवा गांगुली दास यांच्यामते, ``बांग्लादेशमधील विद्यार्थी हे राजकीय दृष्ट्या अतिशय जागरूक आहेत. ते आंदोलन करतात, व प्रसंगी माघारही घेतात. परंतु, या वेळी बांग्लादेशातील अनेक युवा संघटना, बांग्लादेश नॅशनल पार्टी व जामत-ए-इस्लामी ने आंदोलनात भाग घेतल्याने ते आणखी भडकले. सध्या बांग्लादेशमधील सूत्रे लष्कराच्या हाती असली, तरी ती कायम त्यांच्या हाती राहातील, असे नाही. किंबहुना, आंदोलकांना लष्कराचे प्रभुत्व मान्य नाही. त्यामुळे, निवडणुका होईपर्यंत कायदा व सुव्यस्थेच्या दृष्टीने सारी सूत्रे त्यांच्या हाती राहातील. .Bangladesh Crisis : बुडत्याचा पाय खोलात! शेख हसीना यांच्यावर आणखी एक गुन्हा दाखल.बांग्लादेशात दरवर्षी तब्बल 30 हजार दुर्गापूजा होतात. त्यात सारा समाज भाग घेतो. दोन्ही देशातील जनतेचे संबंध सलोख्याचे राहावे, यासाठी शेख हसीना यांच्या कारकीर्दीत बरेच प्रयत्न झाले. तो टिकून राहावा, यासाठी दोन्ही देशांना प्रयत्नशील राहावे लागेल. लष्करांचे संबंध चांगले राहावे यासाठी दरवर्षी बांग्लादेशच्या स्वातंत्र्य लढ्यात भाग घेतलेल्या सेनेच्या जवानांचे आठवड्याभराचे संमेलन कोलकत्यात आयोजित केले जाते. त्यातून होणारी विचारांची देवाणघेवाण उपयुक्त ठरलेली आहे.’’बांग्लादेशच्या तज्ञ प्रा.राधा दत्ता यांच्यामते, ``सध्याचे तेथील हंगामी सरकार हे घटनाबाह्य आहे.’’ त्या म्हणतात, की 18 ते 35 वयाचे सुमारे 30 ट्क्के युवक आज बांग्लादेशात बेरोजगार आहेत. त्यांचा प्रश्न बिकट बनलाय. दुसरीकडे, जीवनाव्श्यक वस्तूंच्या किमती अव्वाच्या सव्वा वाढल्याने भुकेचा प्रश्न गंभीर बनलाय. भ्रष्टाचारानं देश पोखरून निघालाय. राजकारण व समाजात कमालीचा फुटीरतावाद वाढलाय. याकडे हंगामी व निवडणुकीनंतर सत्तेवर येणाऱ्या पक्षाला लक्ष द्यावे लागेल. अऩ्यथा आर्थिक नादारीच्या उंबरठ्यावर असलेल्या बांग्लादेशमध्ये अधिक अस्थिरता निर्माण होईल व ती भारताला परवडणारी नसेल.’’.ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.